Ματράγκος: Κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας μόνον στα χαρτιά

Νομοθετήθηκε και ισχύει από 1-1-2020, χωρίς όμως η απαίτηση για κατάταξη των νέων κτιρίων σε ενεργειακή κατηγορία Α και των υφισταμένων σε Β+ να μπορεί και να εφαρμοσθεί στην πράξη.

Με τα άρθρα 70 και 71 του ν.4602/19 τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του ν.4122/13 και 4342/15 αντίστοιχα. «Από 1/1/2020 για την έκδοση οικοδομικής άδειας νέου κτιρίου, απαιτείται η υποβολή Μελέτης Ενεργειακής Απόδοσης που τεκμηριώνει πως το κτίριο πληροί τις τεχνικές προδιαγραφές και τις ελάχιστες απαιτήσεις ενεργειακής απόδοσης κτιρίου σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας».

Σύμφωνα με το έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Ενέργειας και Ορυκτών Πόρων με θέμα «Τροποποίηση διατάξεων του ν.4122/13 και του ν.4342/15», προκύπτει πως οι προϋποθέσεις για να καταστεί ένα νέο Κτίριο Σχεδόν Μηδενικής Κατανάλωσης Ενέργειας βάσει του ΦΕΚ 5447Β/18, πρέπει να κατατάσσεται στην ενεργειακή κατηγορία Α, αν είναι νέο κτίριο και στην κατηγορία Β+ αν είναι υφιστάμενο.

Σημαντική αλλαγή

Ας δούμε πρακτικά τόσο στη μελέτη αλλά και στην κατασκευή ενός κτιρίου με χρήση κατοικίας, τι σημαίνει η παραπάνω πολύ σοβαρή αλλαγή.

Σε ένα κτίριο η ενεργειακή κατάταξή του εξαρτάται από τρεις παράγοντες:

• Το κέλυφος
• Τις μηχανολογικές εγκαταστάσεις θέρμανσης ψύξης
• Τις εγκαταστάσεις αυτοπαραγωγής (φ/β στοιχεία)

Σε κτίρια που έχουν κατασκευαστεί χωρίς κανονισμό θερμομόνωσης, το κέλυφος έχει μεγάλη επιρροή στην κατάταξη του κτιρίου. Σε κτίρια με εφαρμογή του Κανονισμού Θερμομόνωσης Κτιρίων ή του ΚΕΝΑΚ οι μηχανολογικές εγκαταστάσεις παίζουν σπουδαίο ρόλο στην τελική κατάταξή του.

Όλα τα νέα κτίρια κατοικιών πλέον για να μπορούν να κατατάσσονται στην κατηγορία Α θα πρέπει να έχουν συστήματα όπου η απόδοσή τους να είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτήν του αντίστοιχου κτιρίου αναφοράς, το οποίο υπενθυμίζεται πως αντιστοιχεί σε κατηγορία Β+.

Επίσης θα πρέπει υποχρεωτικά η κατηγορία αυτοματισμών των μηχανολογικών εγκαταστάσεων να είναι τουλάχιστον Β.

Τι σημαίνουν όμως αυτά πρακτικά σε επίπεδο μελέτης και κατασκευής ενός νέου κτιρίου;

Κέλυφος

Πλέον τα δάπεδα και οι οροφές θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον 9 εκ. μόνωση και οι τοίχοι τουλάχιστον 8 εκ.

Θέρμανση

Σε ό,τι αφορά τη θέρμανση, πλέον μόνο συστήματα αντλιών θερμότητας με COP μεγαλύτερο του 4,5 θα μπορούν να προδιαγράφονται. Δηλαδή συστήματα χαμηλών θερμοκρασιών με τερματικές μονάδες είτε fan coil είτε ενδοδαπέδιας θέρμανσης.

Σε καμία περίπτωση δεν μπορεί προδιαγραφεί λέβητας συμπύκνωσης φυσικού αερίου αφού η απόδοσή τους και μάλιστα υπό προϋποθέσεις, μπορεί να φτάσει το 1.08.

Με βάσει τον πίνακα μετατροπής σε πρωτογενή ενέργεια του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου όπου οι συντελεστές είναι 2,9 και 1,05 αντίστοιχα, αν και το πρώτο δεν γνωρίζουμε αν έχει αυξηθεί ή μειωθεί μιας και εξαρτάται από το μείγμα του καυσίμου, προκύπτει πως για τον λέβητα συμπύκνωσης φυσικού αερίου 1.05/1.08= 0.97 KWh ΦΑ αντιστοιχούν σε 1 KWh πρωτογενούς ενέργειας, ενώ για την αντλία θερμότητας με ηλεκτρισμό 2.9/4,5 = 0.64 KWh ηλεκτρισμού αντιστοιχούν σε 1 KWh πρωτογενούς ενέργειας. Δηλαδή η αντλία θερμότητας με EER 4.5, έχει κατά 55% μικρότερη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας από τον λέβητα συμπύκνωσης φυσικού αερίου.

Δίκτυα

Επομένως θα πρέπει τόσο η ΕΔΑ Αττικής, όσο και οι ΕΔΑ Θεσσαλονίκης-Θεσσαλίας και η ΔΕΔΑ, να λάβουν υπόψη τους σοβαρά το ενδεχόμενο να αναπροσαρμόσουν τα Προγράμματα Ανάπτυξής τους, μιας και δεν αναμένεται να κάνουν ούτε μία νέα σύνδεση σε νέα κτίρια από εδώ και στο μέλλον.

Έτσι θα οδηγηθούμε στο δρόμο, όπου αντί να χρησιμοποιούμε το ΦΑ στην άμεση καύση, θα πρέπει να το χρησιμοποιούμε για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία θα μετασχηματίζεται σε θερμική, για την θέρμανση των χώρων.

Μένει να φανεί στην πράξη κατά πόσο αυτό θα είναι οικονομικά πλεονεκτικότερο αφού εξαρτάται απόλυτα από το μείγμα του καυσίμου για την ηλεκτροπαραγωγή. Το σίγουρο είναι πως θα δημιουργήσει ένα επιπρόσθετο βάρος στα ήδη επιβαρυμένα δίκτυα μεταφοράς του ΑΔΜΗΕ και διανομής του ΔΕΔΔΗΕ.

Στην κατασκευή, προκύπτει πως η αντλία θερμότητας έχει ένα αρχικό κόστος πολύ μεγάλο. Σε συνδυασμό με την υποχρεωτική κατασκευή ενδοδαπέδιας θέρμανσης, για όσους δεν επιθυμούν να ζεσταίνονται με τη χρήση fan coil γιατί ξηραίνει την ατμόσφαιρα και μάλιστα με αυτοματισμούς κατηγορίας Β ουσιαστικά δηλ. με ξεχωριστά δίκτυα ώστε να είναι αυτόνομα με τη χρήση ξεχωριστών θερμοστατών ή θερμοστατικών κεφαλών για κάθε δωμάτιο της κατοικίας, το αρχικό κόστος εκτοξεύεται. Μάλιστα στα λουτρά όπου υπάρχει και το δίκτυο ύδρευσης στο δάπεδο, οι σωληνώσεις θα είναι τόσο πυκνές που η κατασκευή πίνακα υδροληψίας θα είναι απαγορευτική.

Ζεστό Νερό χρήσης

Σε ό,τι αφορά το Ζεστό Νερό Χρήσης, η ύπαρξη ηλιακών συλλεκτών με κατάλληλο προσανατολισμό, μεγάλη επιφάνεια συλλεκτών και μεγάλο τελικό συντελεστή αξιοποίησης είναι εκ των ων ουκ άνευ. Θα απαιτείται επομένως μεγάλη επιφάνεια δώματος, ώστε ο ένας να μην σκιάζει τον άλλον.

Κουφώματα

Τα κουφώματα θα πρέπει να έχουν συντελεστή μέχρι 2 W/(m2K) τον οποίο επιτυγχάνουν τα κουφώματα με πλαίσιο από PVC ή αλουμίνιο με μεγάλο μήκος θερμοδιακοπής, σίγουρα μεγαλύτερο των 12χιλ. και μάλιστα με τριπλό υαλοπίνακα ώστε τα δύο κενά του να είναι πληρωμένα με Αργό και όχι με αέρα, ώστε ο δείκτης Ug να έχει μέγιστη τιμή 1 W/(m2K) σύμφωνα με τον πιν. 9 της ΤΟΤΕΕ 2.

Τα κουφώματα όμως επηρεάζουν και την αεροστεγανότητα, δηλ. τον αθέλητο αερισμό του κτιρίου. Όσο μεγαλύτερος είναι ο δείκτης αεροστεγανότητας τόσο μειώνεται η ανάγκη για θέρμανση, μιας και δεν υπάρχουν διαφυγές προς το περιβάλλον.

Εδώ όμως υπάρχει το δεδομένο ότι απαιτείται να υπάρχει ένας ελάχιστος φυσικός αθέλητος αερισμός στο κτίριο, μέσω των κλειστών κουφωμάτων, ώστε να επιτυγχάνεται ανακύκλωση του εσωτερικού αέρα με ρυθμό 0,75m3/h/m2, όπως προκύπτει από τον Πιν. 2.3 της παρ. 3.4.3. της ΤΟΤΕΕ.

Για να μπορεί το κτίριο να καταταχθεί στην κατηγορία Α, προκύπτει πως ο ρυθμός αυτός πρέπει να είναι πολύ μικρότερος του ελάχιστου απαιτούμενου, γύρω στο 0.3m3/h/m2. Προκύπτει δηλ. από τη μία να θέλουμε κυριολεκτικά να «σφραγίσουμε» το κτίριο για μειωθούν όσο το δυνατό οι απώλειες θερμότητας ώστε να φτάσουμε την κατηγορία Α και από την άλλη να επιβαρύνουμε το αέρα που αναπνέουμε με το να μην τον ανανεώνουμε επαρκώς.

Είναι δεδομένο πως ο έλεγχος αθέλητου αερισμού στη ΜΕΑ δεν ικανοποιείται σε καμία περίπτωση. Είναι επίσης παράδοξο στη χώρα μας να επιβάλουμε σφραγισμένα κουφώματα όταν 5-6 μήνες το χρόνο τα κουφώματα λόγω των καλών εξωτερικών συνθηκών είναι μονίμως ανοιχτά.

Είναι επομένως μονόδρομος πλέον στις νέες κατοικίες η εγκατάσταση μηχανικού αερισμού και μάλιστα με ανάκτηση θερμότητας.

Κόστος οικοδομής

Όλα τα παραπάνω αυξάνουν το αρχικό κόστος της οικοδομής και πλέον για την σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφελείας, θα πρέπει να είναι εγκατεστημένα ακόμη και τα κλιματιστικά και μάλιστα στον αριθμό και με τις προδιαγραφές που έχουν συμπεριληφθεί στην ΜΕΑ, τα οποία για να καλύπτουν και τον ΝΟΚ όπου απαγορεύεται τοποθέτησή τους στις όψεις θα αντικατασταθούν με τα ακριβότερα multi units. Ενδεχομένως σε κάποιες περιπτώσεις όπου ο λόγος της εκτεθειμένης επιφάνειας προς τον θερμαινόμενο όγκο σε συνδυασμό με τον προσανατολισμό δεν είναι ευμενής, θα είναι απαραίτητη η εγκατάσταση Φωτοβολταϊκών συστημάτων και σε συνδυασμό με τους ηλιακούς συλλέκτες είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν για τα συνήθη οικόπεδα υπάρχει αυτός ο χώρος στο δώμα.

Υφιστάμενα κτίρια

Σε ό,τι αφορά τα υφιστάμενα, τα οποία θα πρέπει να κατατάσσονται τουλάχιστον σε Β+, αυτό θα απαιτείται μόνο όταν υπάρχει ριζική ανακαίνιση του διαμερίσματος.

Όταν η Μελέτη Ενεργειακής Απόδοσης (ΜΕΑ) πραγματοποιείται για μεμονωμένο διαμέρισμα το οποίο κατασκευάστηκε πριν τον Κανονισμό Θερμομόνωσης Κτιρίων, είναι απαραίτητες πολλές παρεμβάσεις και ως εκ τούτου είναι πολύ δυσχερέστερο να επιτευχθεί ο στόχος του Β+ για τους εξής λόγους:

• Θα απαιτηθεί προσθήκη εξωτερικής μόνωσης και μάλιστα μεγάλου πάχους, η οποία ενδεχομένως να μην μπορεί να κατασκευαστεί διότι:
  • Στις μεσοτοιχίες δεν υπάρχει τρόπος να κατασκευαστεί εκ των υστέρων παρά μόνο εσωτερικά και αυτό έχει αρκετά πρακτικά θέματα.
  • Θα απαιτηθεί συναίνεση από τους συνιδιοκτήτες για εξωτερική τοποθέτηση που δεν θα είναι εύκολο να εξασφαλιστεί.
  • Οι θερμογέφυρες θα είναι πολλές και δεν θα μπορούν να καλυφθούν.
• Οι λέβητες φυσικού αερίου βρίσκονται σε μειονεκτική ενεργειακά θέση και ως εκ τούτου θα πρέπει να εγκατασταθεί αντλία θερμότητας με αντικατάσταση των υφιστάμενων σωμάτων είτε με χαμηλών θερμοκρασιών, δηλαδή μεγαλύτερης επιφάνειας, είτε με fan coil. Αυτό εκτοξεύει το κόστος κατασκευής.
• Θα απαιτηθεί αντικατάσταση κουφωμάτων με πιστοποίηση αεροστεγανότητας
• Για το Ζεστό Νερό Χρήσης θα πρέπει να εγκατασταθούν ηλιακοί συλλέκτες, κάτι αδύνατο στην πλειονότητα των παλαιών πολυκατοικιών.

Προσαρμογή στην πραγματικότητα

Από τα παραπάνω προκύπτει πως η απαίτηση για κατάταξη των νέων κτιρίων σε ενεργειακή κατηγορία Α και των υφισταμένων σε Β+ δεν θα μπορέσει να εφαρμοσθεί στην πράξη και θα απαιτηθεί να τροποποιηθούν, είτε ο ορισμός του Κτιρίου Σχεδόν Μηδενικής Κατανάλωσης Ενέργειας, είτε επιμέρους διατάξεις, οι οποίες να προσαρμοσθούν στην πραγματικότητα της χώρας μας και όχι στην πραγματικότητα των χωρών της βόρειας Ευρώπης.

Πηγή:profilnet.gr