ΗΧΟΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΗΧΟΜΟΝΩΤΙΚΟΥ ΔΑΠΕΔΟΥ

Το πρώτο θέμα είναι οι επένδυση εσωτερικών χώρων με στόχο κυρίως τη ηχοαπορρόφηση (με απτά αποτελέσματα και στη  ηχομόνωση), και το δεύτερο είναι  κατασκευή ηχομονωτικού δαπέδου προσθετικά επι υφισταμένου δαπέδου, κυρίως σε παραδοσιακά κτίσματα και ανακατασκευές, όπως και σε μεγάλους χώρους (αίθουσες μουσικής και διδασκαλίας χωρού  για παράδειγμα).

Πριν από την ανάλυση του κάθε θέματος, χρήσιμο θα ήταν να θυμηθούμε μερικές βασικές έννοιες της ακουστικής προς κατανόηση των όρων που θα χρησιμοποιηθούν εκτενώς στο άρθρο.

Ήχος
Ως ήχο μπορούμε να ορίσουμε την στιγμιαία μεταβολή της πυκνότητας του αέρα σε μία επιφάνεια (όργανο μέτρησης, ανθρώπινο αισθητήριο ακοής, άλλο αισθητήριο).
Η μεταβολή της πυκνότητας του αέρα, γίνεται με την ταλάντωση μιας επιφανείας (π.χ. φωνητικές χορδές, ταλάντωση μεμβράνης μεγαφώνου, κ.α), για την διέγερση της οποίας χρησιμοποιούμε ενέργεια.     

Συχνότητα
Ως όρος, είναι η επανάληψη ενός φαινομένου σε καθορισμένη χρονική περίοδο. Συμβολίζεται με το γράμμα f, και αντιπροσωπεύει κύκλους ή παλμούς / δευτερόλεπτο. (Hz)

Ένταση
Είναι το μέγεθος του ήχου. Έχει ευθεία συνάρτηση με την πίεση που ασκείται στην επιφάνεια μέτρησης ή υποδοχής της  που απαιτείται για την ταλάντωση της πηγής  (όργανο μέτρησης, ανθρώπινο αισθητήριο ακοής, άλλο αισθητήριο), και μετριέται σε dB.
Λόγω του ότι η κλίμακα dB είναι λογαριθμική, είναι χρήσιμο να κατανοήσουμε το πραγματικό μέγεθος του θορύβου. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποιούμε τoν μαθηματικό τύπο 10dΒ/10. Από την εφαρμογή του βλέπουμε ότι 30 dB αντιστοιχούν σε ένα μέγεθος 1.000, ενώ ένα 60 dB αντιστοιχούν σε ένα μέγεθος 1.000.000. Παρατηρούμε δηλαδή ότι ενώ η τιμή σε dB διπλασιάστηκε, ή πίεση αυξήθηκε 1.000 φορές.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, επεμβατικές μειώσεις του ήχου (πραγματικές), κατά 25-30 dB θεωρούνται πολύ ικανοποιητικές, αφού π.χ. από το 1.000.000 στα 60 dB, πέφτουμε στα 1.000 με τα 30 dB.
Αντίθετα δε, μπορούμε εύκολα να παραπλανηθούμε με μια μείωση της τάξης των 3 dB αφού σε αυτή την περίπτωση, η μείωση της ηχητικής ενέργειας είναι 50% και εύκολα αντιληπτή από το ανθρώπινο αυτί.
 π.χ. 60 dB θόρυβος = 1.000.000 και 57 dB θόρυβος = 511.187
Σε καμία περίπτωση η ηχομείωση δεν είναι ικανοποιητική αφού το πραγματικό μέγεθος του θορύβου δεν είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα. Σε κάθε περίπτωση όμως το αποτέλεσμα είναι μετρίσιμο.
Για να είναι αξιόπιστη μια μέτρηση από μία άλλη, π.χ. αρχική μέτρηση, ακουστική επέμβαση, μέτρηση αποτελέσματος, η μετρίσιμη διαφορά σε dB, πρέπει να είναι μεγαλύτερη των 10 dB. Κάτω από αυτήν, το αποτέλεσμα περιέχει σφάλμα, τόσο μεγαλύτερο, όσο μικρότερη  είναι η διαφορά ανάμεσα στις μετρήσεις.
 
Αντήχηση
Είναι το λεγόμενο echo ή αντίλαλος. Είναι το φαινόμενο όπου το ηχητικό κύμα, συναντά μια επιφάνεια και γυρίζει πίσω, ανακλάται.
Ενώ ως φαινόμενο, μπορεί να είναι και διασκεδαστικό (αντίλαλος σε βουνά και φαράγγια), σε κλειστούς χώρους είναι καταστροφικό.
Ο λόγος είναι ότι τα συμβαλλόμενα κύματα ενισχύονται στην έντασή τους αφού σε τυχαίο σημείο του χώρου συμβάλουν δύο ήχοι. Ο πρωτογενής παραγόμενος και ο εξ ανακλάσεως.
Έχει παρατηρηθεί ότι η αύξηση της ηχητικής έντασης, σε περιβάλλον έντονα ανακλαστικό, αυξάνετε ο ήχος κατά 8-10 dB.
Μετρήσιμο μέγεθος είναι η ικανότητα του χώρου να αποσβένει ένα θόρυβο κατά 60 db σε μετρήσιμο χρονικό διάστημα ανά δευτερόλεπτο. Συμβολίζεται ως Τ60. Τιμές άνω του 0,5 και αναλόγως του χώρου, πρέπει να διορθώνονται
Μεγαλύτερο μειονέκτημα, εκτός από την αύξηση της έντασης, είναι η εξαφάνιση της καταληπτότητας, δηλαδή της δυνατότητας διάκρισης του ήχου.
Γι’ αυτό τον λόγο, αίθουσες συνεδριάσεων, αίθουσες χορού, αίθουσες διδασκαλίας, αίθουσες γυμναστικής, θέατρα και άλλοι μεγάλοι χώροι, πρωτίστως έχουν ανάγκη από ελεγχόμενη ηχοαπορρόφηση.
Μια καλή Ηχοαπορρόφηση, μπορεί να μειώσει έως και να καταργήσει την ανάγκη για  ηχομόνωση.      

Αερόφερτος  ήχος
Είναι ο ήχος που διαδίδεται μέσω του αέρα και παράγεται από μία ηχητική πηγή.
Αερόφερτος ήχος μπορεί να παραχθεί και από κρυπογενή θόρυβο, όπου μια επιφάνεια συντονίζεται και πάλλεται, εκπέμποντας ηχητικά κύματα.

Κτυπογενής ήχος
Είναι ο θόρυβος που διαδίδεται μέσω στερών αντικειμένων και παράγεται από την επαφή ή την κρούση ή την ταλάντωση 2 σκληρών επιφανειών μεταξύ τους.
Ο  αερόφερτος θόρυβος μπορεί να παράγει κτυπογενή θόρυβο με συντονισμό του στοιχείου που δέχεται την ηχητική ενέργεια.
Η ταχύτητα διάδοσης του κτυπογενούς θορύβου εξαρτάται συνήθως από το υλικό μετάδοσης (γύλο, μέταλλο, χώμα, μπετόν κ.α.)
Επίσης αναλόγως του υλικού μετάδοσης, διαφορετικές είναι και οι συχνότητες συντονισμού   

Ηχομόνωση
Είναι η εμπόδιση μετάδοσης ενός ήχου από ένα σημείο σε ένα άλλο.
Για αερόφερτους θορύβους αυτό επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση φράγματος μεταξύ της πηγής και του δέκτη, ενώ για κτυπογενής θορύβους ο μόνος τρόπος είναι η αντικραδασμική έδραση της ταλαντευόμενης επιφάνειας.
Η ηχομόνωση που επιτυγχάνουμε είναι διαφορετική για κάθε συχνότητα και μετράται σεdB. Το σύνολο της ηχομόνωσης / συχνότητα για ένα υλικό και βάση ενός διεθνούς προτύπου αναλόγως του υλικού, καλείται δείκτης και συμβολίζεται με το Rw.
Προσοχή, ο δείκτης δεν είναι η ηχομόνωση που θα επιτύχουμε, καθώς αυτή καθορίζεται και από άλλες παραμέτρους, αλλά το πόσο κοντά είναι ένα προϊόν σύμφωνα με μια πρότυπη μέτρηση. Είναι συγκριτικό μέγεθος ομοϊδών προϊόντων, και όχι απόλυτο.

Ηχοαπορρόφηση
Είναι η ενέργεια που κάνουμε με στόχο την εμπόδιση ανάκλασης των ηχητικών κυμάτων.
Ο βασικός κανόνας είναι, όσο ποιο μαλακό το υλικό, τόσο περισσότερη ηχοαπορρόφηση επιτυγχάνει (με το ανάλογο πάχος).
Ο βαθμός ηχοαπορρόφησης διαφέρει από συχνότητα σε συχνότητα για το ίδιο υλικό, και μετράται σε διαβάθμιση από το (πλήρως ηχοανακλαστικό), έως το 1 (πλήρως ηχαπορροφητικό).
Ένας γενικός δείκτης ηχοαπορροφητικής ικανότητας είναι ο NRC, ο οποίος εκφράζει τον μέσο όρο ηχοαπορρόφησης για τις ακουστικές συχνότητες 250 – 2000 Ηz.
Ηχομόνωση εσωτερικών χώρων.
Τα προβλήματα που προκύπτουν από την επένδυση εσωτερικών χώρων, είναι συχνά και αυτά που καθορίζουν και τις ενδεδειγμένες λύσεις.
Κυρίως αφορούν αισθητικούς λόγους , που στους βιομηχανικούς  χώρους είναι αμελητέοι και δεν λαμβάνονται υπ όψιν, στους επαγγελματικούς είναι ελεγχόμενο και επιδέχονται συμβιβασμοί και πειραματισμοί, ενώ στους ιδιωτικούς (κυρίως κατοικίες) είναι ο σημαντικότερος  παράγοντας.
Κύρια αιτία της ανάγκης για ηχομόνωση στις οικίες και επαγγελματικούς χώρους είναι πρωτίστως η κακή Ακουστική κατασκευή των χώρων αυτών – από την χρήση των δομικών υλικών όπως το τσιμέντο και τα τούβλα – με παντελή έλλειψη η πρόβλεψη για Ακουστική άνεση. Σε αυτό συμβάλει και η σχετική νομοθεσία.
Ως γνωστόν το μπετόν και τα τούβλα είναι σκληρά υλικά και εξ αυτού, οι τελειωμένοι χώροι έχουν μεγάλη αντήχηση. Οι σύγχρονοι δε τρόποι δόμησης με γυψοσανίδα, ενώ προσφέρουν ικανοποιητική ηχομόνωση – σε σωστή δόμιση και σύμφωνα με τις οδηγίες του εκάστοτε κατασκευαστή, δεν προσφέρουν την κατάλληλη ηχοαπορρόφηση (ως σκληρά υλικά και τα ίδια). Προσφάτως δε έχουν διατεθεί στην αγορά προϊόντα γύψου ή ξύλου για τελική επιφάνεια, με διάτρηση για την επίτευξη στοιχειώδους ηχοαπρρόφησης.
Το ποσοστό ηχοαπορρόφησης, διαφέρει από κατασκευαστή σε κατασκευαστή, το τελικό δε αποτέλεσμα εξαρτάται κυρίως από την επιφάνεια που θα υλοποιηθεί.
Σε κάθε δε περίπτωση πρέπει να επιμελείται ειδικός ακουστικός, για μέγιστο αποτέλεσμα.

Σε υφιστάμενους όμως χώρους, η επέμβαση περιλαμβάνει την μερική η ολική ανακαίνιση του χώρου, κάτι που πολλές φορές είναι ανέφικτο, ή, η ανάγκη για βελτίωση της ακουστικής ενός χώρου μπορεί να είναι προσωρινή, οπότε η υλοποίηση με τους παραπάνω τρόπους, λόγω του μόνιμου της κατασκευής τους, πολλές φορές είναι ασύμφοροι οικονομικά.
Πλέον των ανωτέρω, εάν επιλεγεί η διόρθωση να γίνει με πολύ φθηνά υλικά επικάλυψης όπως διάφορα σφουγκαράκια ή χάρτινα και συνθετικά υλικά, ο ιδιοκτήτης πρέπει να ενημερώνεται ότι συνήθως τα υλικά αυτά, λόγω πολυμερισμού τους, εκπέμπουν στον χώρο αρσενικό, το οποίο είναι ισχυρό δηλητήριο. Ακόμα δε, πρέπει να δοθεί προσοχή στην οσμές που παρακρατούνται από τα πορώδη υλικά και υφάσματα, με αποτέλεσμα πολλές φορές σε συνδυασμό με την υγρασία του χώρου, να δημιουργείται περιβάλλον ιδανικό για την ανάπτυξη μικροβίων. Πρέπει να ληφθεί δε υπ’ όψιν, ότι υλικά που τοποθετούνται στον τοίχο με συγκόλληση, κατά την αποκόλληση εκτός του ότι καταστρέφονται και ίδια τα υλικά, καταστρέφεται και ο τοίχος που τα φιλοξενούσε.

Στην προσπάθεια για την εξάλειψη των ανωτέρω αρνητικών αποτελεσμάτων από την προσπάθεια βελτίωσης  της ακουστικής εσωτερικών χώρων, προσφάτως κατασκευάσαμε και εφαρμόζουμε μία παραλλαγή του Panel PDD κατάλληλο για χρήση σε εσωτερικούς χώρους, (κυρίως για αισθητικώς λόγους), με ίδια και καλύτερα χαρακτηριστικά.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα (όπως και σε όλη την σειρά PDD), είναι ή εύκολη τοποθέτηση και αποσυναρμολόγηση χωρίς την καταστροφή του panel ή του τοίχου που το υποδέχεται.
Η χρήση του, αφήνει επαρκή χώρο για την διέλευση καλωδίων (ρεύματος και τηλεφώνου) και μπορεί να εναρμονισθεί στον χώρο με μία ποικιλία χρωμάτων και διαστάσεων.
Το κυριότερο είναι ότι τα υλικά που χρησιμοποιούνται για ηχοαπορρόφηση είναι εγκεκριμένα από την Greenpiece, και η τελική επιφάνεια είναι εγκεκριμένη για χρήση σε χειρουργεία (στην τυποποιημένη κατασκευή τους).
Για επαγγελματικούς κυρίως χώρους, υπάρχει η δυνατότητα εκτύπωσης λογότυπου.
Η ηχομόνωση που επιτυγχάνεται (μετρημένη) φτάνει και τα 47 dB, ενώ η επένδυση απλής εσωτερικής πόρτας με panel PDD 50 W, μπορεί να αυξήσει την ηχομόνωσή της έως και 20 dB.
 
Ηχομόνωση ξύλινου δαπέδου
Η συνήθης κατασκευή ξύλινου δαπέδου σε παλαιές οικίες, παραδοσιακών οικισμών, π.χ. Αράχωβα, Πήλιο κ.λ.π., δεν προσφέρει καμία απολύτως ηχοπροστασία. Δρα δε επιβαρυντικά, με την δημιουργία έντονων ενοχλητικών κτυπογενών θορύβων από συνήθεις δραστηριότητες όπως το βάδισμα ακόμα και με γυμνό πόδι.
Επιβαρυντικό, ο τρόπος άρμοσης των σανίδων του τελικού πατώματος, όπου η απλή επαφή της μίας με την άλλη δημιουργούν τριξίματα διαφόρων ειδών.

Λόγω δε της κατασκευής χωρίς αδρανειακή μάζα, ακόμα και η ομιλία είναι εύκολα αντιληπτή από όροφο σε όροφο.
Στα πατώματα αυτά, λόγους αισθητικής, αλλά κυρίως και για λόγους αντοχής, είναι αδύνατη η κατασκευή από μπετόν, εάν δεν προηγηθεί επαρκής θεμελίωση, πράγμα πολλές φορές αδύνατον και αντιοικονομικό.
Μία ενδεικτική τυπικού πατώματος με διαδοκίδες και τελικό πάτωμα από σανίδες σειριακά τοποθετημένες.

Το πλεονέκτημα της κατασκευής είναι ότι επάνω από τις διαδοκίδες, τοποθετείται πλακάζ, κυρίως από νοβοπάν θαλάσσης πάχους 25 mm, όπου η σταθερή στερέωσή του με τις δοκούς στήριξης, προσφέρει την απαιτούμενη  στατική ακαμψία.
Στις υφιστάμενες κατασκευές, οι προσπάθειες ηχομόνωσης εστιάζονται στην πλήρωση του καινού με κάποιο υλικό, (συνήθως περλίτη, ή ακόμα και πλάκες πετροβάμβακα), με πολύ φτωχά ακουστικά αποτελέσματα, κυρίως από την δημιουργία ηχογεφυρών και την ανυπαρξία καινού με αέρα χώρο που δρα ηχομονωτικά.

Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, η DynaDuct προτείνει την κατασκευή ηχομονωτικού πλαισίου από Panel τύπου PDD, τοποθετημένα επάνω από το πλακάζ, ούτως ώστε να δημιουργηθεί το απαραίτητο καινό αέρος.
Η έδραση του σκελετού υποστήριξης, επιβάλλεται να είναι με αντικραδασμικό ελαστικό σύνδεσμο, ούτως ώστε να μην μεταφέρονται στον οικοδομικό σκελετό κτυπογεννής θόρυβοι.

Καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή ενός συγκεκριμένου τρόπου κατασκευής, συνήθως, δεν αποτελεί  η τιμή μονάδας ενός υλικού, όσο το πόσο εύκολα αυτό εφαρμόζεται  σε διάφορες επιφάνειες και πόσο εύκολα και οικονομικά είναι τα ειδικά τεμάχια που ενδεχομένως απαιτούνται για την υλοποίηση μιας ενιαίας επιφανείας.
Ειδικότερα σε παλαιά κτίσματα, όπου η ευθυγράμμιση των τοίχων είναι ανύπαρκτη, ή ακόμα και σε νεόδμητους χώρους όπου οι διαστάσεις του χώρου είναι διαφορετικό από τις διαστάσεις που μπορoύν να υλοποιηθούν με προϊόντα τυποποιημένων διαστάσεων, το κόστος των ειδικών τεμαχίων που απαιτούνται για προσαρμογή πρέπει να είναι όσο το δυνατόν λιγότερο.
Από μελέτες κόστους και σύμφωνα με την υπάρχουσα τυποποίηση των Panel PDD, έχει αποδεχθεί ότι η επιβάρυνση για επιφάνεια 2 χ 2 μέτρα (ακραία) είναι  περίπου 16%, ενώ σε επιφάνεια 4 χ 6 μέτρα (συνήθης), η επιβάρυνση είναι 3%. Αναλόγως σε ακόμα μεγαλύτερες επιφάνειες η επιβάρυνση για ειδικά τεμάχια είναι ακόμα μικρότερη.
Εάν δε ληφθεί υπ’ όψιν ότι η υλοποίηση ηχομόνωσης με τα προϊόντα PDD, δεν είναι καταστρεπτικού τύπου, δηλαδή σε περίπτωση ανάγκης μετατροπής των διαστάσεων του χώρου, ή στην ακραία περίπτωση κατάργησης του χώρου (π.χ. κατεδάφιση), τα Panel με την αφαίρεσή τους δεν καταστρέφονται, και σε συνδυασμό με τις διαστάσεις  τους, μπορούν με κόστος μόνο των τεμαχίων που απαιτούνται για προσαρμογή των τεμαχίων σε νέες διαστάσεις, να υλοποιηθεί ηχομόνωση το ίδιο αποτελεσματική και με ελάχιστο κόστος.

Παναγιώτης Κ. Παπακωνσταντίνου
Εφευρέτης Μέλος ΕΛ.ΙΝ.Α.
Σύμβ. Κατασκευών Κλιματισμού
DynaDuct