Μια ιστορική ανασκόπηση της υπεράκτιας αιολικής τεχνολογίας - Η δυνατότητα που γίνεται πραγματικότητα και η περίπτωση της Ελλάδας

Πολλάκις έχει επισημανθεί τόσο από παράγοντες της αγοράς όσο και σε επιστημονική βάση από ειδικούς ότι η Ελλάδα διαθέτει σημαντικό – ανεκμετάλλευτο προς ώρας – υπεράκτιο αιολικό δυναμικό, ικανό να τροφοδοτήσει τόσο τις ενεργειακές ανάγκες του τεράστιου νησιωτικού συμπλέγματος της χώρας (κυρίως στο Αιγαίο) όσο και να αποτελέσει σημαντική πηγή τροφοδοσίας για το ηπειρωτικό σύστημα.

Υπό το πρίσμα αυτό ιδιαίτερη αξία έχει μια «ιστορική» ανασκόπηση στην εξέλιξη της υπεράκτιας αιολικής τεχνολογίας από το χθές στο σήμερα και από το σήμερα στο αύριο, εξετάζοντας πόσο γρήγορα τα «νούμερα» του χθες φαντάζουν «παιδικό παιχνίδι» στα «νούμερα» του σήμερα και προφανώς στα «νούμερα» του αύριο.

Τα στοιχεία προέρχονται από την παρουσίαση που έκανε ο κ. Μάριος Παπαλεξάνδρου σε εσπερίδα της ΡΑΕ στο πλαίσιο της 84ης ΔΕΘ και με θέμα: «Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά και καινοτομίες στην ηλεκτρική αγορά».

1991: Το πρώτο υπεράκτιο αιολικό (Vindeby Offshore Wind Farm) κατασκευάστηκε στην Δανία από μικρές τοπικές εταιρείες και τέθηκε σε λειτουργία το 1991. Ο τύπος τουρμπίνας που χρησιμοποιήθηκε ήταν η Bonus 450 kW, ενώ η συνολικής ισχύς του πάρκου έφτανε τα 5 MW. Το βάθος νερού ήταν 2-4 μέτρα και η απόσταση από την ακτή ήταν μόλις 1.5 χιλιόμετρο. Αυτά ήταν τα τυπικά χαρακτηριστικά ενός υπεράκτιου αιολικού πάρκου στα πρώτα χρόνια ανάπτυξης της υπεράκτιας αιολικής βιομηχανίας.  

Δέκα χρόνια πριν από σήμερα: Ένα τυπικό υπεράκτιο αιολικό πάρκο – ως παράδειγμα χρησιμοποιείται το πάρκο Belwind στο Βέλγιο - διαθέτει τουρμπίνες των 3-5 MW, ενώ η συνολική ισχύος του πάρκου κυμαίνεται στα 150 – 500 MW. Από τα 2-4 μέτρα βάθος, πλέον η εγκατάσταση αιολικών σταθμών ανοικτής θάλασσας γίνεται σε βάθος νερού 15-30 μέτρα ή και παραπάνω, ενώ η απόσταση από την ακτή μπορεί να φτάσει τα 30 με 50 χιλιόμετρα. Γίνεται αντιληπτό ότι, μόλις τότε ξεκινάμε να κάνουμε λόγο για υπεράκτια αιολικά πάρκα «ανοικτής θαλάσσης», καθώς μέχρι πρότινος η τεχνολογία δεν επέτρεπε εγκαταστάσεις σε μεγάλη απόσταση από την ακτή.

Σήμερα (2017-2022): Ως τυπικό παράδειγμα χρησιμοποιείται ένα τυπικό υπεράκτιο αιολικό πάρκο στην Βόρεια Θάλασσα που μπορεί να αναπτύσσεται στα ύδατα του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Βελγίου ή της Γαλλίας. Η ισχύς των ανεμογεννητριών – τουρμπινών φτάνει τα 6-10 MW, ενώ η συνολική ισχύς ενός πάρκου μπορεί να φτάσει και να υπερβεί τα 500 MW. Η κλίμακα βάθους είναι πλέον στα 30 με 50 μέτρα και η απόσταση από την ακτή ξεκινάει από τα 50 χιλιόμετρα και μπορεί να υπερβαίνει τα 100.

Μέλλον (2022-2030): Η διεύρυνση της αγοράς υπεράκτιων αιολικών έχει σαν αποτέλεσμα την είσοδο νέων παικτών (βλ. Κίνα, Ταϊβάν, Ιαπωνία) και μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση (Ατλαντικός, Θάλασσες της Ασιατικής ηπείρου κλπ.). Κατά την εξεταζόμενη περίοδο, ένας τυπικός υπεράκτιος αιολικός σταθμός διαθέτει τουρμπίνες των 10-20 MW, ενώ η συνολική δυναμικότητα του πάρκου μπορεί να ξεπερνάει το 1 GW. Η σημαντική ανάπτυξη των τεχνολογικών μέσων και εργαλείων καθιστά πλέον «βατά» για εγκαταστάσεις, βάθη νερού της τάξης των 30 – 200 μέτρων νερού και σε απόσταση από την ακτή μεγαλύτερη των 100 χιλιομέτρων.

Η τεχνολογία αλλάζει το τοπίο ραγδαία

Η τεχνολογική πρόοδος είναι ανάλογη της εξέλιξης της εγκατεστημένης ισχύος σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως προκύπτει από τα παρακάτω διαγράμματα και τα οποία προέρχονται από την IEA RTD και την Hywind

Η εξέλιξη της εγκατεστημένης ισχύος offshore αιολικών σταθμών(2005-2020)

Η εξέλιξη της εγκατεστημένης  ισχύος για τους πλωτούς αιολικούς σταθμούς (2015-2030)

Επόμενο είναι η θεαματική ανάπτυξη και εξέλιξη της υπεράκτιας αιολικής τεχνολογίας να έχει επίδραση στο κόστος, όπου και το μέσο σταθμισμένο κόστος ενέργειας (LCOE) το 2017 ήταν στα 120 ευρώ/MWh και το 2020 και μετά εκτιμάται στα 50-83 ευρώ/MWh, σύμφωνα με έκθεση του διεθνούς οργανισμού IRENA. Στο παρακάτω διάγραμμα φαίνεται η εξέλιξη του κόστους τα τελευταία χρόνια σε σειρά πάρκα.

Ενδιαφέρον έχει ακόμη η ανάλυση του κόστους με τις δαπάνες κεφαλαίου (CAPEX) να υπολογίζονται σε 3 εκατομμύρια ευρώ/MW και τις λειτουργικές δαπάνες (OPEX) σε 100.000 ευρώ/MW.

Η "ταυτότητα"του κόστους

Η Ελληνική περίπτωση

Επομένως, γίνεται αντιληπτό ότι η κλάδος αναπτύσσεται ραγδαία, αποκτώντας ολοένα και μεγαλύτερη βαρύτητα τόσο στο παγκόσμιο ενεργειακό μίγμα όσο και σε επιμέρους χώρες, αν δούμε πιο συγκεκριμένα. Ζητούμενο για την Ελλάδα παραμένει κατά πόσο θα διαμορφωθεί το κατάλληλο θεσμικό και επιχειρηματικό πλαίσιο που θα επιτρέψει στην ελληνική αγορά να ακολουθήσει την παραπάνω τάση ή όχι. 

Να θυμίσουμε ότι κατά τις προγραμματικές της δηλώσεις η κυβέρνηση, δια στόματος του Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αρμόδιο για θέματα Ενέργειας και Φυσικών Πόρων κ Γεράσιμου Θωμά, είχε εξαγγείλει την εκπόνηση στρατηγικής μελέτης ειδικού πλαισίου για αιολικά πάρκα offshore, ως μέρος του ευρύτερου σχεδιασμού πράσινης ανάπτυξης και ενέργειας που προωθείται.

Σε σχετική μελέτη – κείμενο πολιτικής της ΕΛΕΤΑΕΝ υπογραμμίζεται πως η ραγδαία πτώση του κόστους της τεχνολογίας αυτής και η ταχεία μετάβαση σε παγκόσμιο επίπεδο σε μεγάλες εμπορικές εφαρμογές, δημιουργούν σημαντικές ευκαιρίες για την Ελλάδα. Συγκεκριμένα, «στρώνεται» το έδαφος να αναπτύξει έγκαιρα η Ελλάδα την αναγκαία εφοδιαστική αλυσίδα που εμπλέκει τα λιμάνια, τα ναυπηγεία, τη βιομηχανία των καλωδίων και τη βιομηχανία τσιμέντου και να μεγιστοποιήσει τα οφέλη της από την επικείμενη ανάπτυξη σε όλη την περιοχή.

Προς εξυπηρέτηση των παραπάνω, επισημαίνεται πως χρειάζεται η συμπλήρωση του θεσμικού πλαισίου με έμφαση στο τρόπο ενσωμάτωσης στην αγορά και αποζημίωσής τους. Ειδικότερα, η χώρα πρέπει να καθορίσει ένα διακριτό εθνικό πλαίσιο για τον καθορισμό της τιμής αναφοράς των έργων αυτών ή να αξιοποιήσει την δυνατότητα που προσφέρει η ευρωπαϊκή νομοθεσία για τις ατομικές κοινοποιήσεις στην ΓΔ Ανταγωνισμού. Περαιτέρω, απαιτείται η δρομολόγηση του πιλοτικού διαγωνισμού για εμπορικής κλίμακας θαλάσσια αιολικά πάρκα.

Ενδιαφέρον υπάρχει…

Αξίζει να αναφερθεί ότι ήδη έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον για την προώθηση επενδύσεων σε υπεράκτια αιολικά στις Ελληνικές θάλασσες, με πρόσφατη απόδειξη να αποτελεί η Ημερίδα που συν-διοργάνωσαν η Πρεσβεία της Νορβηγίας στην Αθήνα και η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας ΕΛΕΤΑΕΝ στις 10 Απριλίου 2019. Βασικό συμπέρασμα ήταν ότι η τεχνολογία των πλωτών ανεμογεννητριών έχει πλέον εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό που είναι κατάλληλη για μεγάλη ανάπτυξη στα ελληνικά ύδατα.

Μάλιστα, ο πρόεδρος της ΕΛΕΤΑΕΝ, μιλώντας στην εκδήλωση είχε υπογραμμίσει πως «το δυναμικό για "το δυναμικό για ανάπτυξη αιολικών πάρκων στις Ελληνικές θάλασσες είναι πολύ μεγάλο. Εάν επωφεληθούμε από αυτό με τον ίδιο τρόπο που έχει επωφεληθεί το Ηνωμένο Βασίλειο με τα θαλάσσια αιολικά πάρκα που θεμελιώνονται στον πυθμένα (bottom-fixed offshore wind), τότε τα πλωτά αιολικά πάρκα (floating offshore wind) θα καταστούν μια από τις μεγαλύτερες πηγές ενέργειας και πλούτου για την Ελλάδα"

Πηγή: energypress.gr