ECON -Economy, ecology, construction
ΑΡΘΡΑ

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Κ.Εν.Α.Κ. ΚΑΘΑΡΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΔΟΜΗΣΗΣ

13-06-2012

Το κλίμα στην Ελλάδα παρουσιάζει, συγκρινόμενο με το κλίμα της Κεντρικής και της Βόρειας Ευρώπης, σημαντικές διαφορές. Σε σχέση με τις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου παρουσιάζει επίσης σημαντικές ιδιαιτερότητες. Αυτό οφείλεται στο γεωγραφικό πλάτος της χώρας, στη θέση της ως προς τις διαδικασίες εξέλιξης και σύνθεσης των μετεωρολογικών φαινομένων της ευρύτερης γεωγραφικής της περιοχής και στη διαμόρφωση του εδαφικού της ανάγλυφου.

Το ελληνικό κλίμα χαρακτηρίζεται κατά κανόνα:

  1. Από ήπιους χειμώνες με σχετικά χαμηλές νυχτερινές θερμοκρασίες, όμως με μεγάλη ημερήσια ηλιοφάνεια.
  2. Από θερμά καλοκαίρια με σημαντική όμως πτώση της νυχτερινής θερμοκρασίας

 

Λόγω αυτών των κλιματικών χαρακτηριστικών η Ελλάδα είναι ιδανικός τόπος για την επίτευξη ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑΣ του κτηριακού τομέα, όσον αφορά τόσο την χειμερινή θέρμανση, όσο και την θερινή ψύξη των κτηρίων.

Τα χειμερινά φορτία θέρμανσης της ηλιακής ακτινοβολίας μπορούν να αποθηκευτούν στα κτήρια και να εξασφαλίσουν τη πλήρη θερμική άνεση των χώρων σε ποσοστό 60 και 70%. Τα απαιτούμενα θερινά φορτία ψύξης μπορούν να εξασφαλιστούν σε ποσοστό ακόμη και της τάξης του 100% με την πλήρη νυχτερινή ψύξη των κτηρίων, ικανή να διατηρήσει επαρκή εσωτερική θερμική άνεση στη διάρκεια των καλοκαιρινών ημερών. Προϋπόθεση για την επίτευξη αυτών τον ποσοστών της ενεργειακής αυτάρκειας είναι μόνον ο σωστός αρχιτεκτονικός και πολεοδομικός σχεδιασμός. Ο σχεδιασμός που συνυπολογίζει το κλίμα:

  • Που εξασφαλίζει νότιο προσανατολισμό.
  • Που χειρίζεται τη μορφή των κτηρίων και της αστικής γεωμετρίας σύμφωνα με τα κλιματικά δεδομένα.
  • Που εξασφαλίζει την ικανή και αναγκαία θερμοσυσσώρευση και θερμοπροστασία στα κτήρια και στους αστικούς υπαίθριους χώρους.
  • Που εξασφαλίζει την, ανάλογη με τον κάθε προσανατολισμό, πλήρη ηλιοπροστασία το καλοκαίρι.
  • Που αξιοποιεί πλήρως τις δυνατότητες φυσικού δροσισμού στην πόλη και στα κτήρια.
  • Που αξιοποιεί σωστά τους ευεργετικούς φυσικούς πόρους, ιδιαίτερα τη βλάστηση.

Στην Ελλάδα ο βιοκλιματικός αρχιτεκτονικός και πολεοδομικός σχεδιασμός του δομημένου χώρου μπορεί να πετύχει την ενεργειακή αυτάρκεια του κτηριακού τομέα σε ποσοστά άνω του 80%.

Το κόστος της κατασκευής κτηρίων βιοκλιματικού σχεδιασμού είναι το ίδιο με το κόστος της κάθε συμβατικής σύγχρονης κατασκευής.

Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός είναι ο σωστός αρχιτεκτονικός σχεδιασμός των κτηρίων και των πόλεων. Αποκρίνεται στις σύγχρονες παγκόσμιες οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές επιταγές.

Η εφαρμογή του στην Ελλάδα, σε μια περίοδο βαθειάς, πολυεπίπεδης κρίσης προσφέρει πολύτιμες βιώσιμες λύσεις και προοπτικές στον τομέα της στέγασης και της ενέργειας.

Ο Κ.Εν.Α.Κ. παρακάμπτει πλήρως τις δυνατότητες που προσφέρει το ελληνικό κλίμα καθώς και την υποχρέωση ενσωμάτωσης των αρχών και των προδιαγραφών του βιοκλιματικού σχεδιασμού στην εθνική ενεργειακή νομοθεσία.

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ

Το χειμώνα ο ήλιος κινείται χαμηλά στον ορίζοντα με αποτέλεσμα οι ακτίνες του να βλέπουν τη νότια όψη των κτηρίων σχεδόν κάθετα. Τη θερμαίνουν και ταυτόχρονα διεισδύουν βαθιά από τα νότια ανοίγματα στους εσωτερικούς χώρους, αρκεί να μην υπάρχουν εμπόδια ηλιασμού, όπως γειτονικά κτήρια ή αειθαλής βλάστηση.

Το καλοκαίρι ο ήλιος κινείται ψηλά στο στερέωμα, πάνω από τα κτήρια με μικρή κλίση προς το Νότο. Το μεσημέρι, η ηλιακή ακτινοβολία είναι σχεδόν παράλληλη με τη νότια πλευρά τους. Έτσι, η νότια όψη μπορεί να σκιαστεί εύκολα με μικρές οριζόντιες προεξοχές του κτιρίου ή με οριζόντια σκίαστρα. Όταν η νότια όψη είναι στραμμένη προς την Ανατολή ή τη Δύση περισσότερο από 6ο αρχίζουν σταδιακά να μειώνονται τα ηλιακά οφέλη το χειμώνα και κυρίως η δυνατότητα σκιασμού το καλοκαίρι.

Η νότια όψη είναι η ευνοϊκότερη όψη για όλο το χρόνο. Θερμαίνεται το χειμώνα και σκιάζεται εύκολα το καλοκαίρι.

Η ανατολική και δυτική όψη θερμαίνονται ελάχιστα το χειμώνα ενώ υπερθερμαίνονται το καλοκαίρι.

Ο Κ.Εν.Α.Κ. δεν προσδιορίζει τον Νότο ως τον ενεργειακά βέλτιστο προσανατολισμό των κτηρίων.

ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΑΖΑ

Θερμοχωρητικότητα ενός κτηρίου είναι η ικανότητά του να αποθηκεύει θερμότητα στο εσωτερικό του. Η θερμότητα αποθηκεύεται στην θερμική μάζα του κτηρίου. Η θερμική μάζα αποτελείται από το σύνολο των θερμοσυσσωρευτικών υλικών των δομικών στοιχείων. Θερμοχωρητικά είναι όλα τα οικοδομικά υλικά με πυκνή μοριακή δομή. Είναι τα πυκνά και βαριά υλικά, όπως η πέτρα, το μάρμαρο, το σκυρόδεμα, το τούβλο (ψημένο ή ωμό), ο πηλός, τα κεραμικά υλικά.

Η θερμική μάζα απορροφάει θερμότητα είτε από την ηλιακή ακτινοβολία είτε από το θερμό αέρα στο εσωτερικό των κτηρίων. Τη συσσωρεύει και την αποθηκεύει. Γι’ αυτό ονομάζεται και αποθήκη θερμότητας του κτηρίου. Όταν ο εσωτερικός αέρας είναι θερμότερος από τα δομικά στοιχεία, αυτά αποθηκεύουν θερμότητα. Όταν ο αέρας είναι ψυχρότερος, τα δομικά στοιχεία αποδίδουν θερμότητα.

Χειμώνας

Η θερμική μάζα του κτηρίου πρέπει να είναι τόση, ώστε να προλαβαίνει να θερμανθεί ικανοποιητικά κατά τη διάρκεια της μέρας. Η θερμική μάζα του κτηρίου πρέπει να είναι τόση, ώστε να αποδίδει θερμότητα και να διατηρεί συνθήκες θερμικής άνεσης καθ’ όλη την διάρκεια της νύχτας έως το επόμενο πρωί.

Καλοκαίρι Η θερμική μάζα του κτηρίου πρέπει να είναι τόση, ώστε να προλαβαίνει να ψυχθεί κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η θερμική μάζα του κτηρίου πρέπει να είναι τόση, ώστε οι τοίχοι να εξακολουθούν, έστω και οριακά, να ψύχουν τον εσωτερικό αέρα, ως την

Δύση, την ώρα της μέρας κατά την οποία η εξωτερική θερμοκρασία πέφτει σε επίπεδα χαμηλότερα από την εσωτερική. Η θερμική μάζα είναι ο ρυθμιστής της εσωτερικής θερμοκρασίας. Καθυστερεί την ψύξη των χώρων κατά τις χειμερινές νύχτες, διατηρώντας τους θερμούς ως το πρωί. Καθυστερεί την θέρμανση των χώρων κατά τις θερινές μέρες, διατηρώντας τους δροσερούς ως το βράδυ. Συμβάλει στην μείωση των θερμοκρασιακών διακυμάνσεων στο εσωτερικό του κτηρίου, τόσο μεταξύ μέρας και νύχτας, όσο και μεταξύ του χειμώνα και του καλοκαιριού.

Στο κλίμα της Ελλάδας η ύπαρξη θερμικής μάζας είναι μία από τις βασικότερες προϋποθέσεις που δίνουν την δυνατότητα εξοικονόμησης ενέργειας έως και 70% το χειμώνα και έως και 100% το καλοκαίρι. Τα κτήρια που κατασκευάζονται από ελαφρά υλικά, π.χ. από ξύλο, ή γυψοσανίδα, ή άχυρο δεν μπορούν να αξιοποιήσουν τον ήλιο για τη θέρμανσή τους, ούτε να έχουν το καλοκαίρι φυσικό δροσισμό.

Στον Κ.Εν.Α.Κ. αναφέρεται θεωρητικά η έννοια της θερμοχωρητικότητας. Ο ρόλος της μάζας στη θερμική συμπεριφορά των κτηρίων δεν συνυπολογίζεται. Προϋπόθεση για την αποδοτική λειτουργία της θερμικής μάζας είναι η πλήρης εξωτερική της θερμομόνωση. Έτσι λειτουργεί αποτελεσματικά. Απορροφάει και αποδίδει θερμότητα μόνο από και προς τον εσωτερικό χώρο και όχι και προς το περιβάλλον.

ΘΕΡΜΟΜΟΝΩΣΗ

Η μετάδοση θερμότητας γίνεται πάντα προς μια κατεύθυνση: από τα θερμότερα προς τα ψυχρότερα σώματα. Το χειμώνα, το θερμότερο κτήριο μεταδίδει θερμότητα προς το ψυχρότερο περιβάλλον. Το καλοκαίρι το θερμότερο περιβάλλον μεταδίδει θερμότητα προς το δροσερότερο κτήριο. Η θερμομόνωση αναστέλλει τη μετάδοση θερμότητας από τον εσωτερικό χώρο των κτηρίων προς τον εξωτερικό χώρο και αντίστροφα. Επιτυγχάνεται με τη μεσολάβηση αέρα. Ο αέρας έχει αραιή μοριακή δομή, τα μόριά του δεν εφάπτονται, και γι’ αυτό περιορίζει τη μετάδοση θερμότητας.

Οι περιοχές του κελύφους που πρέπει να προστατευθούν είναι τρείς: Τα εξωτερικά δομικά στοιχεία, τα ανοίγματα και οι αρμοί. Η εξωτερική θερμομόνωση του κτηριακού κελύφους είναι σημαντική γιατί περικλείει και προστατεύει το σύνολο των δομικών στοιχείων. Δεν αφήνει καμία εξωτερική του επιφάνεια εκτεθειμένη στις καιρικές συνθήκες.

Θερμομονωτικά είναι όλα τα οικοδομικά υλικά που περιέχουν αέρα στη μάζα τους. Όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό του ακίνητου αέρα στη μάζα ενός υλικού τόσο υψηλότερη είναι η θερμομονωτική του ικανότητα.

Τα κουφώματα πρέπει να κατασκευάζονται από θερμομονωτικά υλικά ή προφίλ και να φέρουν διπλούς υαλοπίνακες. Το διπλό τζάμι εξασφαλίζει ένα μονωτικό διάκενο αέρα μεταξύ των δυο γυάλινων επιφανειών του που αναστέλλει σημαντικά τις απώλειες θερμότητας. Είναι απαραίτητο για το ελληνικό κλίμα. Η τεχνολογία του διπλού τζαμιού αναπτύσσεται διαρκώς. Προσφέρεται πληθώρα τύπων (διαφορετικής μορφής διάκενα, κενά αέρος, ειδικά μονωτικά αέρια ή φίλτρα, ειδικής τεχνολογίας υαλοπίνακες). Για την Ελλάδα, το συμβατικό διπλό τζάμι (5mm-17mm διάκενο αέρα-4mm) είναι η επαρκής και η οικονομικότερη επιλογή.

Οι αρμοί του κτηρίου είναι σημαντική περιοχή μετάδοσης θερμότητας. Βρίσκονται συνήθως στη συναρμογή των κουφωμάτων με τις τοιχοποιίες, των στεγών με τις τοιχοποιίες και των τοιχοποιιών με τον φέροντα οργανισμό (υποστυλώματα, δοκοί και πλάκες). Από τις περιοχές αυτές διαφεύγει ή διεισδύει ψυχρός ή θερμός αέρας. Έχει ιδιαίτερη σημασία η σχολαστική σφράγισή τους.

Η απαιτούμενη θερμομόνωση των κτηρίων είναι πάντα αντίστοιχη με το κλίμα στο οποίο βρίσκονται. Στα ψυχρότερα κλίματα οι ανάγκες θερμομόνωσης είναι αυξημένες σε σχέση με τα θερμότερα. Η αναντίστοιχη προς το κλίμα αύξηση των συντελεστών θερμομόνωσης στους ισχύοντες κανονισμούς επιβαρύνει αναίτια και αδικαιολόγητα το κόστος κατασκευής.

Ο πρώτος άξονας προτεραιοτήτων του Κ.Εν.Α.Κ. είναι η αύξηση της θερμομόνωσης. Το υφιστάμενο κτηριακό απόθεμα στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά ενεργοβόρο όχι εξ αιτίας ανεπαρκών μέχρι σήμερα συντελεστών θερμομόνωσης αλλά επειδή τα κτήρια είναι αμόνωτα ή λόγω κατασκευαστικών κακοτεχνιών.

ΘΕΡΜΑΝΣΗ

Σε ένα σωστά σχεδιασμένο κτήριο η νότια όψη είναι το χειμώνα πλήρως εκτεθειμένη στον ήλιο. Όσο περισσότερα και μεγαλύτερα είναι τα νότια ανοίγματα του κτιρίου, τόσο περισσότερη ηλιακή ενέργεια δέχεται το εσωτερικό του. Τα νότια υαλοστάσια αποτελούν εισόδους της ηλιακής ακτινοβολίας, παρέχουν άμεσα ηλιακά κέρδη και λειτουργούν ως “παγίδες θερμότητας”.

Στο εσωτερικό του κτηρίου η ηλιακή ακτινοβολία θερμαίνει κατά σειρά τα δάπεδα, τον αέρα, τους τοίχους των χώρων και έτσι μετατρέπεται σε θερμική ενέργεια. Η εσωτερική θερμοκρασία αυξάνεται.

Τα θερμοχωρητικά δομικά στοιχεία στο εσωτερικό του κτιρίου απορροφούν τα ημερήσια θερμικά φορτία, τα αποθηκεύουν και θερμαίνονται. Τη νύχτα, όταν ο ήλιος δύει και πέφτει η εσωτερική θερμοκρασία, τα θερμά δομικά στοιχεία ακτινοβολούν θερμότητα και, εφ’ όσον έχουν επαρκή μάζα, διατηρούν στους χώρους συνθήκες θερμικής άνεσης μέχρι το επόμενο πρωί. Ο Κ.Εν.Α.Κ. παρακάμπτει την ιδιαίτερη σημασία των νότιων ανοιγμάτων και δεν αξιολογεί την ενεργειακή τους συμβολή. Τα αντιμετωπίζει ως επιφάνειες απωλειών θερμότητας. Παρακάμπτει εξ ίσου τη συμβολή της θερμικής μάζας στη διατήρηση της θερμικής άνεσης και στην εξοικονόμηση ενέργειας. ΠΑΘΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ (ΠΗΣ)

Είναι κατασκευές ή διαμορφώσεις στη νότια όψη των κτηρίων που βελτιστοποιούν την αξιοποίηση της ηλιακής ακτινοβολίας. Ονομάζονται παθητικά διότι η λειτουργία τους στηρίζεται στους φυσικούς νόμους μετάδοσης θερμότητας και κίνησης του αέρα χωρίς τη χρήση πρόσθετων συσκευών και μηχανολογικών συστημάτων. Δίνουν συχνά λύση σε περιπτώσεις όπου δεν είναι επιθυμητή ή εφικτή η δημιουργία μεγάλων νότιων ανοιγμάτων.

Τα πιο διαδεδομένα παθητικά ηλιακά συστήματα είναι:

Το θερμοκήπιο, ο τοίχος μάζας, ο τοίχος Trombe, ο τοίχος νερού, οι αεροσυλλέκτες.

Πολύ συχνά, όταν έχουν εφαρμοστεί ολοκληρωμένα οι αρχές βιοκλιματικού σχεδιασμού σε ένα κτήριο, δεν είναι αναγκαία η προσθήκη ΠΗΣ, ακόμη και στην Β. Ελλάδα. Η εφαρμογή τους πρέπει να είναι μελετημένη προσεκτικά διότι:

Εύκολα αυξάνουν το κόστος και την περιπλοκότητα της κατασκευής και εύκολα οδηγούν σε μία ασύμφορη σχέση κόστους – οφέλους. Εύκολα μπορεί να προκαλέσουν συνθήκες υπερθέρμανσης ακόμη και το χειμώνα. Απαιτούν πολύ προσεχτική, επιμελημένη και αποτελεσματική ηλιοπροστασία το καλοκαίρι. Απαιτούν πρόσθετη δουλειά συντήρησης και χειρισμών από τον χρήστη, η οποία συχνά παραμελείται.

Ο σχεδιασμός των ΠΗΣ είναι σχεδιασμός λεπτών ισορροπιών.

Η εμπειρία της βιοκλιματικής κατασκευής στην Ελλάδα έχει δείξει ήδη, και μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις, πόσο εύκολες είναι οι αστοχίες στον σχεδιασμό, την κατασκευή και την λειτουργία των ΠΗΣ, με σοβαρότατες επιπτώσεις στην θερμική λειτουργία των κτηρίων.

Είναι λοιπόν σημαντική προϋπόθεση για τον σχεδιασμό των ΠΗΣ:

Η τεκμηρίωση της ανάγκης ύπαρξης τους, που θα προκύπτει από την ενεργειακή μελέτη του κτηρίου. Η μελέτη θερμικής προσομοίωσης που θα προσδιορίζει τα μεγέθη, τα χαρακτηριστικά και την απόδοσή τους.

Στην ενεργειακή αξιολόγηση του Κ.Εν.Α.Κ. δεν συνυπολογίζεται η θερμική συμβολή των ΠΗΣ.

ΗΛΙΟΠΡΟΣΤΑΣΙΑ

Πρώτη απαραίτητη προϋπόθεση για τον πλήρη φυσικό δροσισμό των κτηρίων στο ελληνικό κλίμα είναι η πλήρης θερινή ηλιοπροστασία του κελύφους τους. Στη διάρκεια μια καλοκαιρινής μέρας οι ακτίνες του ήλιου «βλέπουν» διαδοχικά τις πλευρές του κτηρίου, με διαφορετική γωνιά για κάθε προσανατολισμό. Το πρωί προσπίπτουν κάθετα στην ανατολική όψη, το μεσημέρι έρχονται από ψηλά, παράλληλα προς τη νότια όψη και κατακόρυφα προς τις στέγες και τα δώματα, ενώ το απόγευμα βλέπουν κάθετα τη δυτική όψη.

Τα ηλιοπροστατευτικά εμπόδια για να σκιάσουν πρέπει:

  • Να είναι κάθετα στην ηλιακή ακτινοβολία που δέχεται η κάθε πλευρά. Δηλαδή, πρέπει να έχουν διαφορετική διεύθυνση και θέση για κάθε πλευρά του κτηρίου.
  • Να είναι εξωτερικά. Τα εσωτερικά πετάσματα «κρύβουν» την ηλιακή ακτινοβολία, όμως δεν εμποδίζουν καθόλου την είσοδο της ηλιακής ενέργειας στους χώρους.

Η νότια όψη προστατεύεται μόνο με οριζόντια σκίαστρα. Η διαστασιολόγησή τους πρέπει να είναι προσεχτική, ώστε να σκιάζουν πλήρως τα νότια ανοίγματα χωρίς όμως να εμποδίζουν το χειμώνα την είσοδο του ήλιου στο κτήριο. Επιτυγχάνεται με τη βοήθεια των «ηλιακών χαρτών». Η ανατολική και δυτική όψη μπορούν να σκιαστούν πλήρως μόνο με κατακόρυφα ηλιοπροστατευτικά σκίαστρα, σε θέση παράλληλη προς αυτές. Οι στέγες και τα δώματα δέχονται το μεσημέρι την ισχυρότερη ηλιακή ακτινοβολία κάθετα. Μπορούν να προστατευτούν με αυξημένη μόνωση, με φυτοκάλυψη ή και με οριζόντια σκίαστρα, όπως τέντες και πέργολες.

Ο μέσος συντελεστής θερινού σκιασμού του κτηρίου αναφοράς στον ΚΕΝΑΚ (&γ αρθρ 9) είναι 0,70 για τις νότιες όψεις και 0,75 για τις όψεις με δυτικό και ανατολικό προσανατολισμό. Αυτό πραχτικά σημαίνει πλήρη απουσία θερινού σκιασμού και κατά συνέπεια αναγκαστικό μηχανικό κλιματισμό.

Κατά τη διάρκεια της νύχτας πραγματοποιείται πλήρης αερισμός των εσωτερικών χώρων με στόχο την αποβολή των θερμικών φορτίων των τοίχων στον ψυχρό νυχτερινό αέρα και την ψύξη τους στα επίπεδα της χαμηλότερης νυχτερινής θερμοκρασίας.

Νωρίς το πρωί κλείνουν όλα τα εξωτερικά ανοίγματα.

Στην διάρκεια της μέρας η θερμοκρασία του εσωτερικού αέρα ανεβαίνει. (είσοδος έμμεσης ή άμεσης ηλιακής ακτινοβολίας από τα ανοίγματα, θερμική αγωγιμότητα του κελύφους, άνοιγμα θυρών για λειτουργικούς λόγους). Οι ψυχροί εσωτερικοί τοίχοι απορροφούν θερμότητα από τον εσωτερικό αέρα και τον ψύχουν. Έτσι όμως οι ίδιοι οι τοίχοι σταδιακά θερμαίνονται. Η εσωτερική θερμική μάζα του κτηρίου πρέπει να είναι τόση, ώστε οι τοίχοι να εξακολουθούν, έστω και οριακά, να παραμένουν αρκετά ψυχροί, ώστε να ψύχουν τον εσωτερικό αέρα, ως την ώρα της μέρας (αμέσως μετά τη Δύση του ήλιου) κατά την οποία η εξωτερική θερμοκρασία πέφτει χαμηλότερα από την εσωτερική. Τότε ανοίγουν όλα τα εξωτερικά ανοίγματα του κτηρίου, ώστε να ξαναρχίσει ο νέος κύκλος ψύξης των εσωτερικών του δομικών στοιχείων.

Οι κύριες προϋποθέσεις για την λειτουργία του φυσικού δροσισμού είναι:

  • Η θερμική μάζα του κτηρίου να είναι επαρκής.
  • Ο νυχτερινός αερισμός, να είναι πλήρης.
  • Οι νυχτερινές θερμοκρασίες του περιβάλλοντος να είναι σχετικά χαμηλές.

Ο πλήρης αερισμός ενός κτηρίου προϋποθέτει την διαρκή εναλλαγή του συνολικού όγκου του εσωτερικού αέρα με ψυχρό εξωτερικό. Επιτυγχάνεται μόνο με τον συνδυασμό διαμπερούς και κατακόρυφου αερισμού.

Ο κατακόρυφος αερισμός στηρίζεται στην θερμική διαστρωμάτωση του εσωτερικού αέρα. Προϋποθέτει την ύπαρξη ανοιγμάτων στις υψηλότερες ζώνες των χώρων και συνολικά του κτηρίου, δηλαδή στις περιοχές που συγκεντρώνεται ο θερμότερος εσωτερικός αέρας. Ο θερμός αέρας απάγεται προς τα έξω. Ψυχρότερα στρώματα αέρα έλκονται από τους χαμηλότερους ορόφους και διαχέονται στους υπερκείμενους.

Επειδή ο κατακόρυφος αερισμός στηρίζεται στην ήπια φυσική ροή του αέρα οι διαστάσεις των ανοιγμάτων πρέπει να είναι ικανοποιητικές, ώστε η κίνησή του να μην ανακόπτεται λόγω τριβών. Στην Ελλάδα η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ μέρας και νύχτας κυμαίνεται το καλοκαίρι συνήθως μεταξύ των 10 και των 15⁰C. Όμως στις πυκνοδομημένες περιοχές των μεγάλων αστικών κέντρων οι νυχτερινές θερμοκρασίες διατηρούνται σε πολύ υψηλά επίπεδα. Στις περιοχές αυτές ο φυσικός δροσισμός είναι εφικτός μόνο υπό την προϋπόθεση της τροποποίησης του αστικού μικροκλίματος.

Στον Κ.Εν.Α.Κ. δεν αναφέρεται καν η έννοια του φυσικού δροσισμού. Ούτε ο ρόλος του νυχτερινού αερισμού. Ο αερισμός αναφέρεται μόνο μέσα από το πρίσμα της εξασφάλισης υγιεινής των χώρων.

Τα φυτά απορροφούν και καταναλώνουν την ηλιακή ενέργεια για την φωτοσύνθεση. Δεν θερμαίνονται και δεν μεταδίδουν θερμότητα.

Η φύτευση είναι ένα από τα αποτελεσματικότερα μέσα για την τροποποίηση του μικροκλίματος των αστικών υπαίθριων χώρων και για την θερμική προστασία των κτηρίων (φυτοκάλυψη στεγών, δωμάτων και όψεων).Κ.Εν.Α.Κ

Ο Κ.Εν.Α.Κ αποτελεί το σύγχρονο και το πρώτο εθνικό θεσμικό πλαίσιο για την εξοικονόμηση ενέργειας στον κτηριακό τομέα. Θα ήταν αναμενόμενο να θεσμοθετεί για τη θέρμανση και τον δροσισμό των κτηρίων κατ’ αρχάς τον βιοκλιματικό σχεδιασμό, ώστε:

Να εξαντλεί όλες τις δυνατότητες για την μέγιστη δυνατή αξιοποίηση της φυσικά προσφερόμενης από το κλίμα ενέργειας με μηδενικό κόστος. Να περιορίζει στο ελάχιστο την χρήση της ενέργειας ορυκτών καυσίμωνκαι της ηλεκτρικής.

Αντίθετα

  • Αναστέλλει τη δυνατότητας αξιοποίησης του ήλιου και του κλίματος στο σχεδιασμό των κτηρίων για την κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών.
  • Επιβάλλει υπερβολικές προδιαγραφές θερμομόνωσης.
  • Πριμοδοτεί συστήματα προηγμένης τεχνολογίας (κουφώματα, υαλοπίνακες, Η/Μ συστήματα) και υψηλού κόστους στις κτηριακέςκατασκευές.
  • Αυξάνει τις απαιτήσεις των Η/Μ συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού.
  • Επιβάλλει την χρήση ενεργητικών συστημάτων ΑΠΕ υψηλού κόστους και σχετικά χαμηλής απόδοσης.

ΚΑΘΑΡΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΔΟΜΗΣΗΣ

Ο Βιοκλιματικός Σχεδιασμός των κτηρίων και η εφαρμογή Καθαρών Τεχνολογιών Δόμησης είναι τα δύο αναπόσπαστα συστατικά της Οικολογικής Δόμησης. Της δόμησης, που προστατεύει την υγεία των ανθρώπων και όλων των ζωντανών οργανισμών και που περιορίζει στο ελάχιστο την διατάραξη των περιβαλλοντικών ισορροπιών. Ο Βιοκλιματικός Σχεδιασμός μπορεί να περιορίσει δραστικά την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων και τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Εάν όμως εφαρμοστεί, όπως πολύ συχνά συμβαίνει, με την χρήση ρυπογόνων και τοξικών τεχνολογιών δόμησης παράγει εξ ίσου «άρρωστα κτήρια» και περιβαλλοντικές βλάβες όσο και κάθε άλλη μορφή της σύγχρονης δόμησης και δεν μπορεί να συμπεριληφθεί μεταξύ των φιλικών προς το περιβάλλον ή μεταξύ των «πράσινων» τεχνολογιών.

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ

Η ποιότητα του εσωτερικού αέρα στα σύγχρονα κτήρια χαρακτηρίζεται από υψηλή συγκέντρωση τοξικών ουσιών, και από συμπύκνωση υγρασίας και εμφάνιση μυκήτων στους τοίχους. Πρόκειται για το επίσημα πλέον αναγνωρισμένο σύνδρομο των άρρωστων κτηρίων. Στα άρρωστα κτήρια συγκαταλέγεται η συντριπτική πλειοψηφία των σύγχρονων κτηρίων στην Ελλάδα. Η επένδυση των κτηρίων με αφρώδεις πλαστικές μονώσεις και το αεροστεγές σφράγισμα των κουφωμάτων εγκλωβίζει τις επικίνδυνες εκπομπές τοξικών οικοδομικών υλικών και την εσωτερική υγρασία στους εσωτερικούς χώρους. Δημιουργεί ανθυγιεινή ατμόσφαιρα, δυσφορία και αίσθηση ασφυξίας, την ίδια που προκαλεί στον άνθρωπο ένα πλαστικό αδιάβροχο. Οι δύο προϋποθέσεις που εξασφαλίζουν στον εσωτερικό χώρο υψηλή ποιότητα αέρα, υγιεινή και ευεξία είναι:

  • Η εξασφάλιση της άδηλης αναπνοής και του άδηλου αερισμού του κτηριακού κελύφους
  • Η χρήση καθαρών υλικών και τεχνολογιών δόμησης

ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

Ένα μεγάλο φάσμα των υλικών και των προϊόντων κατασκευής και εξοπλισμού της οικοδομής προέρχεται από τα συνθετικά πολυμερή των υδρογονανθράκων του πετρελαίου. Πρόκειται για τις τεχνητές ρητίνες και τα πλαστικά υλικά και προϊόντα. Η μεγάλη τους πλειοψηφία είναι εξαιρετικά επιβλαβής για τον ανθρώπινο οργανισμό. Μεταξύ τους, πολύ γνωστά και συνηθισμένα είναι:

  • Οι μονώσεις πολυστερίνης: Εκπομπές στυρόλιου, αιθυλοβενζόλιου, χλωροφθορανθράκων (φρέον)
  • Τα πλαστικά κουφώματα και τα οικοδομικά προϊόντα PVC: Εκπομπές βινυλοχλωριδίου, καδμίου, κ.ά.
  • Υλικά πολυουρεθάνης, αφρός, βερνίκια και κόλλες δύο συστατικών:

Εκπομπές ισοκυανικών ενώσεων

  • Συνθετικά συγκολλητικά υλικά, βερνίκια: Εκπομπές φορμαλδεϋδης κ.ά. τοξικών χημικών ενώσεων
  • Προϊόντα και υλικά εξοπλισμού, μοριοσανίδες, ινοσανίδες: Εκπομπές φορμαλδεϋδης
  • Γυψοσανίδες με χημική γύψο (αντί της φυσικής): Φωσφορικές εκπομπές
  • Πολυκαρβονικά υλικά: Εκπομπές διφαινόλης Α (ενδοκρινικός διαταράχτης)

Οι επιπτώσεις των συνθετικών πολυμερών στην υγεία ποικίλουν και είναι αντίστοιχες της χημικής σύστασης του κάθε υλικού. Προσδιορίζονται από επίσημους οργανισμούς (π.χ. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Ε.Ε.) ή σε επίσημους κανονισμούς και προδιαγραφές χωρών (π.χ. Αμερικής, Γερμανίας). Οι βλάβες που προκαλούν είναι σοβαρές. Είναι βλάβες του ανοσοποιητικού, του κεντρικού νευρικού, του αναπνευστικού συστήματος, της ορμονικής ισορροπίας, καρκινογενέσεις και γενετικές διαταραχές. Στην ελληνική οικοδομική νομοθεσία δεν υπάρχουν κανονισμοί προστασίας της υγείας και του περιβάλλοντος Έτσι επικίνδυνα και επιβλαβή υλικά εξακολουθούν να κατέχουν πρωτεύουσα θέση στην κτηριακή κατασκευή.

 

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: ΔΙΟΓΚΩΜΕΝΗ ΠΟΛΥΣΤΕΡΙΝΗ

ΓΡΑΜΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΧΗΜΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

ΒΕΝΖΟΛΙΟ – ΑΙΘΥΛΕΝΙΟ

Οι δύο από τους πέντε βασικούς υδρογονάνθρακες του πετρελαίου.

ΒΕΝΖΟΛΙΟ

Ισχυρά τοξικό, εύφλεκτο υγρό, χημική βάση των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων. Θέση στη λίστα ΜΑΚ ΙΙΙ Α1 (αποδεδειγμένη πρόκληση καρκινογενέσεων και γενετικών βλαβών).

ΑΙΘΥΛΕΝΙΟ

Παράγεται από την νάφθα. Θέση στη λίστα ΜΑΚ ΙΙΙ Β (αιτιολογημένη υποψία καρκινογενούς επίδρασης).

ΑΙΘΥΛΟΒΕΝΖΟΛΙΟ

Προϊόν της αλκυλίωσης βενζολίου με αιθυλένιο. Χρησιμοποιείται καθ’ ολοκληρίαν για την παραγωγή στυρόλιου. Προσβάλει το δέρμα, το αναπνευστικό σύστημα και τα μάτια. Δρα ως αναισθητικό – ναρκωτικό

ΣΤΥΡΟΛΙΟ

Εκπέμπεται από προϊόντα πολυστυρόλιου (π.χ. σκληρές μονωτικές πλάκες). Ισχυρό δηλητήριο για το νευρικό σύστημα. Ύποπτο πρόκλησης καρκίνου και γενετικών βλαβών (μέγιστη επιτρεπόμενη τιμή ΜΑΚ 85 mg/m³ σε χώρους εργασίας). Διεισδύει στο έδαφος, στην τροφική αλυσίδα και στους υδροφόρους ορίζοντες.

ΠΟΛΥΣΤΥΡΟΛΙΟ

Σε όλη τη διάρκεια ζωής του εκπέμπει μονομερές στυρόλιο. Σε συνθήκες υψηλών θερμοκρασιών (τήξη, επεξεργασία, φρεζάρισμα) εκπέμπει στυρόλιο, εξαβρωμοκυκλοδωδεκάνιο (αντιαναφλεκτικό πρόσθετο) βενζόλιο και αιθυλοβενζόλιο.

ΚΑΘΑΡΑ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ

Τα οικοδομικά υλικά μπορούν να θεωρηθούν καθαρά ανάλογα με τον βαθμό στον οποίο ικανοποιούν τέσσερεις βασικούς όρους:

  • Χαμηλή εμπεριεχόμενη ενέργεια: Ελαχιστοποίηση της ενέργειας ορυκτών καυσίμων που απαιτείται για την απόσπαση (εξόρυξη, συγκομιδή, συλλογή), την επεξεργασία, την χρήση και τη διαχείριση των απορριμμάτων των οικοδομικών υλικών σε όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους.
  • Προστασία σπάνιων φυσικών πόρων: Χρήση υλικών που προέρχονται από άφθονους ή ανανεώσιμους φυσικούς πόρους.
  • Ανακυκλωσιμότητα: Δυνατότητα επανάχρησης, ανακύκλωσης ή πλήρους αφομοίωσης από το περιβάλλον μετά τη χρήση.
  • Μηδενική τοξικότητα: Χρήση υλικών ακίνδυνων για την υγεία των ανθρώπων και των ζωντανών οργανισμών.

Σύμφωνα με τα παραπάνω κριτήρια καθαρά υλικά είναι:

 

  • Τα υλικά της βιόσφαιρας (χλωρίδας και πανίδας)
  • Τα υλικά της γης με ορισμένες επιφυλάξεις (τοξικότητα βαρέων μετάλλων – ραδιενέργεια – ρύπανση)
  • Τα υλικά που προέρχονται από τα οργανογενή ορυκτά, τα συνθετικά πολυμερή των υδρογονανθράκων του πετρελαίου είναι κατά κανόνα τοξικά και επικίνδυνα για την υγεία.
  • Στην Ελληνική αγορά υπάρχουν καθαρά υλικά, χωρίς τοξικές προσμίξεις, που καλύπτουν όλο το φάσμα των αναγκών της οικοδομικής κατασκευής. Επιτρέπουν την άδηλη αναπνοή και εξασφαλίζουν υψηλή ποιότητα εσωτερικού αέρα, χωρίς αύξηση του κόστους.
Εγγραφή Είσοδος
Υπενθύμηση κωδικού
Εγγραφή Είσοδος
Θα σας αποσταλεί μήνυμα στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την ενεργοποίηση της εγγραφής.
Εγγραφή Είσοδος
Έγγραφή