Απαιτήσεις… Ολυμπιάδας για το mega project της μεταλιγνιτικής εποχής - Το κρίσιμο στοίχημα που αναλαμβάνει σήμερα η Επιτροπή

Διαστάσεις μια μικρής Ολυμπιάδας αποκτά το στοίχημα της μεταλιγνιτικής εποχής, τόσο γιατί θα χρειασθούν πολλά δισεκατομμύρια ευρώ, όσο και για τη συνθετότητα και πολυπλοκότητα του όλου project.

Σε επίπεδο κεφαλαίων, το εγχείρημα μπορεί να χρηματοδοτηθεί με έως και 4,4 δισ, ευρωπαϊκά κονδύλια, όπως ανέφερε χθες ο υφυπ. Ενέργειας Γ.Θωμάς, ποσά ικανά να μοχλεύσουν αρκετά ακόμη δισ. ευρώ από τον ιδιωτικό τομέα. 

Το στοίχημα όμως δεν αφορά μόνο στην έγκαιρη αξιοποίηση του πακτωλού των κοινοτικών χρημάτων, αλλά και στο πως θα συντονισθεί και θα υλοποιηθεί το πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα σχέδιο. 

Αυτό απαιτεί μια συλλογική προσπάθεια από πέντε τουλάχιστον υπουργεία (Οικονομικών, Περιβάλλοντος & Ενέργειας, Ανάπτυξης, Εσωτερικών, Αγροτικής Ανάπτυξης), δύο Περιφέρειες (Δ.Μακεδονίας, Πελοποννήσου), τέσσερις τουλάχιστον Δήμους (Φλώρινας, Κοζάνης, Αμυνταίου, Μεγαλόπολης).

Χρειάζεται σε συντομο διάστημα να εκπονηθεί ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης, να προταθούν συγκεκριμένα projects, μετά να εγκριθούν από τις Βρυξέλλες και ύστερα να ξεκινήσουν με ταχείες διαδικασίες, επενδύσεις στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Δηλαδή στα αγροτικά, τη μεταποίηση, τον τουρισμό και την ενέργεια, γεγονός που με τη σειρά του απαιτεί ένα καθαρό χωροταξικό τοπίο στη Δ.Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη, όπου κάθε επενδυτής θα ξέρει τι επιτρέπεται και που.

Ταυτόχρονα με τα παραπάνω θα τρέχουν προγράμματα επανεκπαίδευσης εργαζομένων, ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας, ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, όλα υπό την εποπτεία της Διυπουργικής που κάνει πρεμιέρα σήμερα, και στην οποία θα τοποθετηθεί ένας συντονιστής, πιθανώς κάποια προβεβλημένη προσωπικότητα, προερχόμενη από τον ιδιωτικό τομέα.

Στη κυβέρνηση γνωρίζουν τη δυσκολία του εγχειρήματος και γι αυτό είναι κρίσιμη η σημερινή συνεδρίαση της Διυπουργικής, με συμμετοχή επτά υπουργών και υφυπουργών (Χατζηδάκης, Σταϊκούρας, Γεωργιάδης, Θεοδωρικάκος, Βορίδης, Θωμάς, Τσακίρης), και με την παρουσία της Ευρωπαίας επιτρόπου για θέματα Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, Ελίζα Φερέιρα. 

Η τελευταία θα μιλήσει στην ελληνική πλευρά για τις αποφάσεις της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το Green Deal και για το μηχανισμό "δικαιης μετάβασης" των εξαρτώμενων από άνθρακα περιοχών, μέσα από τρία εργαλεία : Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, το πρόγραμμα InvestEU, δηλαδή το διάδοχο του λεγόμενου "Ταμείου Γιούνκερ" για την περίοδο 2021-2027, και δάνεια προς το Δημόσιο τομέα. Αθροιστικά και οι τρεις αυτοί πυλώνες σχηματίζουν κονδύλια για την Ελλάδα, ύψους από 3,7 έως και 4,4 δισ ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο… 2% του ετήσιου ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Μόνο τα χρήματα από τον πρώτο πυλώνα, αναλογούν σε κάθε εργαζόμενο στα ορυχεία, ένα ποσό 73.400 ευρώ, φέρνοντας τη χώρα στη δεύτερη θέση πανευρωπαϊκά.

Τα κεφάλαια και οι τρεις πυλώνες

Η ευκαιρία είναι μεγάλη. Τα χρήματα που αναλογούν στην Ελλάδα είναι πολλά, ωστόσο θα τα πάρει μόνο εφόσον υποβάλλει στη Κομισιόν ένα συνεκτικό master plan, που είναι και το πρώτο μεγάλο στοίχημα. Το δεύτερο είναι αυτό να υλοποιηθεί εγκαίρως. Τα ευρωπαϊκά κεφάλαια λειτουργούν με μια λογική ΕΣΠΑ, πρέπει η χώρα να μπορέσει να τα απορροφήσει, διαφορετικά θα μπορούσαν να διανεμηθούν σε άλλα κράτη-μέλη, με καλύτερα και πιο αποτελεσματικά πλάνα.

Τα ευρωπαϊκά κεφάλαια για την Ελλάδα θα προέλθουν από τρεις πηγές:

1ο. Το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Αυτό μπορεί να συνεισφέρει περίπου 300 εκατ ευρώ, τα οποία θα πρέπει να «παντρευτούν» με κεφάλαια από το ΕΣΠΑ (Ταμείο Συνοχής και εθνικούς πόρους). Αθροιστικά, μπορεί να μιλάμε για ένα ποσό 900 εκατ.-1,5 δισ ευρώ.

2ο. Το πρόγραμμα InvestEU. Είναι το διάδοχο του λεγόμενου "Ταμείου Γιούνκερ", από το οποίο η Ελλάδα αποσκοπεί σε χρηματοδοτήσεις, ύψους 1,8 δισ. ευρώ. 3ο. Δάνεια

3ο. Δάνεια. Στη κατηγορία αυτή η χώρα μπορεί να εισπράξει ένα ποσό ύψους 1-1,2 δισ. ευρώ για δάνεια προς τον δημόσιο τομέα. 

Στην αποκατάσταση πάντως των ορυχείων μετά το κλείσιμο των μονάδων της ΔΕΗ, ξένοι επενδυτές βλέπουν ευκαιρίες. Τον περασμένο Οκτώβριο, ο επικεφαλής της γερμανικής RWE Ρ.Μάρτιν Σμιτς, σε συνάντηση που είχε με τον Πρωθυπουργό, του είχε μεταφέρει το ενδιαφέρον της εταιρείας να συμμετάσχει στο τεράστιο εγχείρημα της απολιγνιτοποίησης που θα τρέξει την επόμενη δεκαετία στην Δυτική Μακεδονία και την Μεγαλόπολη.

Στη πράξη οι Γερμανοί έχουν προτείνει στην ελληνική πλευρά να μεταφέρουν την τεχνογνωσία που έχει αποκτήσει η RWE μέσα από ανάλογες διαδικασίες απανθρακοποίησης στη Γερμανία. Την τελευταία δεκαετία, η Γερμανία έχει πάρει δύσκολες αποφάσεις, πρώτα με το κλείσιμο των πυρηνικών, και μετά με το κλείσιμο των ανθρακικών μονάδων, προκειμένου να μειώσει το αποτύπωμα της σε CO2, τομέας όπου η RWE είχε αναλάβει πολύ ενεργό ρόλο, καθώς κάποτε συγκαταλέγονταν στους κορυφαίους ρυπαντές παγκοσμίως.

Σημειωτέον ότι η μετάβαση στην επόμενη ημέρα, δεν θα επηρεάσει μόνο τις ζωές των περίπου 6.000 εργαζόμενων που απασχολούνται στα ορυχεία και τους σταθμούς της ΔΕΗ σε Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη, παρά και περίπου 20.000 εργαζόμενους, των οποίων η απασχόληση σχετίζεται έμμεσα με το λιγνίτη. Εξάλλου το 45% του ΑΕΠ της Δ.Μακεδονίας συνδέεται ευθέως με το εθνικό μας καύσιμο, που κάποτε είχε συμβάλλει στον εξηλεκτρισμό της χώρας, ωστόσο σε μερικά χρόνια από σήμερα θα αποτελεί οριστικά παρελθόν.

Πηγή:energypress.gr