Κρίσιμος ο Ρόλος του LNG στη Δημιουργία Ανταγωνισμού στην Αγορά Φυσικού Αερίου
Η είδηση ότι η ΔΕΠΑ, συμμετέχοντας σε διαγωνισμούς της Bulgargaz και της Bulgartransgaz, πούλησε φυσικό αέριο στην αγορά της Βουλγαρίας σε τιμές χαμηλότερες κατά 16% από αυτές που διαθέτει αέριο στην Ελλάδα σε βιομηχανικούς καταναλωτές
(βλέπε άρθρο Καθημερινής της 17/4 με τίτλο ‘Η ΔΕΠΑ επιδοτεί τους Βούλγαρους ανταγωνιστές ελληνικών εταιρειών’) μπορεί να ξένισε μερικούς παρατηρητές οι οποίοι έσπευσαν να κατηγορήσουν τη διοίκηση της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου ότι με αυτή την τακτική επιδοτεί την βιομηχανία της γειτονικής χώρας.
Εάν όμως εξετάσουμε την εξέλιξη αυτή από την πλευρά των κανόνων του ανταγωνισμού και της δυναμικής που τείνει να αποκτήσει στην ελληνική αγορά μετά την απελευθέρωσή της από τις αρχές του 2018, θα δούμε ότι η ΔΕΠΑ, λειτουργώντας σ’ ένα υπό διαμόρφωση αναδυόμενο περιφερειακό ανταγωνιστικό περιβάλλον και αφ’ ης στιγμής είχε εξασφαλίσει ένα ή και περισσότερα φθηνά φορτία LNG, δεν είχε άλλη επιλογή από το να τοποθετηθεί σε περιφερειακό επίπεδο πριν καν ανοίξει η αγορά με τη λειτουργία του διασυνδετηρίου IGB με τη Βουλγαρία και την έλευση πρόσθετων ποσοτήτων αερίου στην ελληνική και βουλγαρική αγορά μέσω TAP από το 2021 και μετά.
Όπως σημειώναμε σε άρθρο μας στο Energia.gr στις 5/4 με τίτλο ‘Υπερπροσφορά και αδιάθετες ποσότητες LNG οδηγούν τις ευρωπαϊκές τιμές σε νέα χαμηλά’, η ευρωπαϊκή αγορά από τις αρχές του έτους έχει κατακλυσθεί με τεράστιες ποσότητες αδιάθετου LNG προερχόμενου από τις ευρισκόμενες σε κάμψη ασιατικές αγορές για λόγους που εξηγούσαμε. Άρα ήτο θέμα χρόνου κάποιες από αυτές τις ποσότητες να ξεφορτωθούν στη Ρεβυθούσα σε τιμές πολύ κάτω του κόστους, ώστε να περιοριστεί η ζημιά για τους παραγωγούς, οι οποίοι την τρέχουσα περίοδο αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπερπροσφοράς σε παγκόσμια κλίμακα. Όπως αναφέραμε στο ανωτέρω άρθρο μας, οι ευρωπαϊκές τιμές LNG στα περισσότερα ευρωπαϊκά hubs (TTF, VTP, PSV) τους τελευταίους μήνες κινούνται αρκετά κάτω των 25€/Mwh σε χαμηλό τριετίας, με πληροφορίες να κάνουν λόγο για εισαγωγή φορτίων στην ελληνική αγορά σε τιμές αρκετά κάτω από το επίπεδο των 20,0€/Mwh, ακόμα και στα 18,0€/Mwh. Αυτός είναι ο λόγος που η ΔΕΠΑ, στο πλαίσιο μιας πολιτικής διείσδυσης στις περιφερειακές αγορές, μπόρεσε και διέθεσε αέριο στη βουλγαρική αγορά σε τιμές που τοποθετούνται στα 20,75€/Mwh.
Η δε κριτική που ασκείται στη διοίκηση της ΔΕΠΑ από παράγοντες της αγοράς ότι, με αυτή την πολιτική της, η Επιχείρηση επιδοτεί τη βουλγαρική βιομηχανία στερείται σοβαρών επιχειρημάτων, αφού η εν λόγω πώληση αφορούσε δυο συγκεκριμένους διαγωνισμούς και περιορισμένες ποσότητες της τάξης των 1,65 εκατ. μεγαβατωρών συνολικά. Δηλαδή συνιστούσε αυτό που αποκαλούν στην αγορά ένα one off trade. Σήμερα εκ των πραγμάτων τόσο η ΔΕΠΑ, όσο και άλλοι προμηθευτές που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά αδυνατούν να κινηθούν με άνεση σε περιφερειακό επίπεδο λόγω του περιορισμένου αριθμού των διασυνδετηρίων αγωγών (υπάρχουν μόνο δύο διασυνδέσεις, αυτή του Σιδηρόκαστρου με τη Βουλγαρία και αυτή των Κήπων με την Τουρκία) και ιδιαίτερα της περιορισμένης δυναμικότητας της υπάρχουσας διασύνδεσης με τη Βουλγαρία, αφού μέσω αυτής διέρχεται το μεγαλύτερο μέρος της προμήθειας αερίου της χώρας προερχόμενο από τη Ρωσία και άρα είναι δύσκολο να εξυπηρετήσει εύκολα πρόσβαση τρίτων. Ακόμα, υπάρχουν σοβαροί χρονικοί περιορισμοί στη λειτουργία αντίστροφης ροής της διασύνδεσης του Σιδηροκάστρου.
Σε αντίθεση με τους άνω περιορισμούς του δικτύου χερσαίας μεταφοράς του ΔΕΣΦΑ, υπάρχει εξαιρετική άνεση στο χώρο του LNG, αφού η αύξηση χωρητικότητας του τερματικού σταθμού της Ρεβυθούσας από τις αρχές του έτους (σήμερα η συνολική χωρητικότητα έχει φθάσει τα 220.000 κυβικά μέτρα), μετά την προσθήκη και λειτουργία της τρίτης δεξαμενής, έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα. Έτσι, σήμερα η ΔΕΠΑ εμφανίζεται έτοιμη να αξιοποιήσει μια μοναδική ευνοϊκή συγκυρία που έχει προκύψει από την υπερπροσφορά φθηνού LNG στην Ευρώπη σε συνδυασμό με τη δυνατότητα της ελληνικής αγοράς να υποδεχθεί πολύ μεγαλύτερες ποσότητες υγροποιημένου αερίου. Με τις ελληνικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της ΔΕΠΑ, να έχουν αυξήσει κατακόρυφα τις επιλογές τους και τη δυνατότητά τους να κινηθούν εμπορικά και ανταγωνιστικά σε μία υπό εκκόλαψη περιφερειακή αγορά. Η όλη δε εικόνα αναμένεται να αλλάξει ακόμη πιο θετικά για τη χώρα μας μετά την αναμενόμενη λειτουργία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας εντός του έτους, πράγμα που θα επιτρέψει την αναβάθμιση του σημερινού βάθρου εξισορρόπησης και virtual nomination point του ΔΕΣΦΑ σε κανονικό Gas Trading Hub, προσελκύοντας τα περισσότερα trades της ευρύτερης περιοχής.