Αρχιτεκτονικά κριτήρια ενσωμάτωσης φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κελύφη κτιρίων

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, στα πλαίσια μιας ενεργειακής και περιβαλλοντικής στρατηγικής, έχει χαράξει την πολιτική ελέγχου της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων μέσω Οδηγιών, που αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονταν τα κτίρια μέχρι σήμερα. Οι εξελίξεις στον τομέα αυτό είναι ραγδαίες, αφού το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ήδη υπερψήφισε την αναθεώρηση της Οδηγίας 2002/91/ΕΚ, θεωρώντας ότι τα κράτη-μέλη της Ένωσης θα πρέπει μέχρι το 2018 να διασφαλίσουν ότι όλα τα νέα κτίρια θα παράγουν την ποσότητα της ενέργειας που καταναλώνουν, προφανώς με τη βοήθεια συστημάτων Α.Π.Ε.
Η ένταξη φωτοβολταϊκών συστημάτων στο κτιριακό κέλυφος απασχολεί έντονα μελετητές και διεθνείς οργανισμούς για περισσότερο από δύο δεκαετίες. Τα ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά συστήματα αποτελούν μια λύση που ενισχύει την πολλαπλή λειτουργία του κελύφους και αφορά υφιστάμενες και νέες κατασκευές. Με την τεχνολογική πρόοδο στην εξέλιξη κατάλληλων προϊόντων , εκτός από την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος, γίνεται πλέον δυνατή η χρήση τους με ποικίλους τρόπους που καθιστούν πιο ενδιαφέρουσα την αρχιτεκτονική σύνθεση.
Τα ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά συστήματα σε κελύφη κτιρίων έχουν πλεονεκτήματα σε σχέση με τις εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας (π.χ. των φωτοβολταϊκών πάρκων) ή τα μη ενσωματωμένα συστήματα. Ένα βασικό ζήτημα είναι ότι η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται στο σημείο κατανάλωσης και κατά συνέπεια όχι μόνο δεν επιβαρύνει το δίκτυο διανομής αλλά μπορεί και να το υποστηρίζει στις ώρες αιχμής. Επομένως στις πυκνοκατοικημένες περιοχές η εφαρμογή ανάλογων εγκαταστάσεων σχετικά μεγάλης κλίμακας μπορεί να γίνει μόνο με πολλά μικρότερα φωτοβολταϊκά συστήματα εγκατεστημένα στο δομημένο περιβάλλον, δεδομένου ότι δεν υπάρχει διαθέσιμη ελεύθερη γη ή είναι πολύ ακριβή.   
Παράλληλα τα ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά συστήματα μπορούν να αντικαταστήσουν συμβατικά υλικά επένδυσης των κτιριακών κελυφών, περιορίζοντας το κόστος κατασκευής και συνεπώς το χρόνο απόσβεσης της επένδυσης, έχοντας υπόψη ότι σε πολυτελή κτίρια χρησιμοποιούνται συχνά ακριβά υλικά επένδυσης για λόγους αισθητικής που κοστίζουν το ίδιο ή και περισσότερο από μια επένδυση με φωτοβολταϊκά. Τα ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά συστήματα προσδίδουν παράλληλα ένα ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ύφος, διότι ενσωματώνουν καινοτόμες τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρικής ισχύος στα ίδια τα κτίρια.

ΤΥΠΟΛΟΓΙΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ
Στην εξέλιξη των φωτοβολταϊκών συστημάτων για ενσωμάτωση σε κελύφη κτιρίων μέχρι σήμερα διακρίνονται τρεις (3) γενιές προϊόντων (Helmke 2006).
Την πρώτη γενιά προϊόντων συνιστούν τα συστήματα που δεν έχουν σχεδιαστεί ειδικά για κτιριακή ενσωμάτωση. Οι συλλέκτες τοποθετούνται σε μέρη υφιστάμενων κτιρίων, κυρίως αναρτημένα στις κεκλιμένες στέγες ή σε επίπεδα δώματα πάνω σε ειδικές βάσεις που εξασφαλίζουν την επιθυμητή κλίση. Σε αυτήν την περίπτωση ο βαθμός ενσωμάτωσης είναι μικρός και το τελικό αποτέλεσμα στερείται αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος.
Η δεύτερη γενιά προϊόντων χαρακτηρίζεται από το ότι οι φωτοβολταϊκοί συλλέκτες είναι μέρος του κτιριακού κελύφους, αντικαθιστώντας συμβατικά δομικά υλικά. Τα φωτοβολταϊκά προϊόντα δεύτερης γενιάς είναι σχεδιασμένα για αυτό το σκοπό και  παρέχουν πολλές επιλογές ενσωμάτωσης. Επιπλέον, έχουν το πλεονέκτημα της πολυλειτουργικότητας, όπως για παράδειγμα της διαχείρισης του φυσικού φωτός και της διαφάνειας του κελύφους, με ευρεία ποιοτική διαβάθμιση.
Στην τρίτη γενιά ανήκουν τα προϊόντα τελευταίας τεχνολογίας λεπτών υμενίων που μπορούν σήμερα να αναπτυχθούν σε εύκαμπτα πολυμερή υποστρώματα. Με τεχνικές ευρείας κλίμακας θα προκύψουν εύκαμπτα συστήματα με χαμηλό κόστος παραγωγής, σε μορφή ρολού ή υφάσματος, με άπειρες δυνατότητες εφαρμογής, ιδιαίτερα για την κτιριακή βιομηχανία.
Πριν ξεκινήσει ο σχεδιασμός ενός κτιρίου με ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά συστήματα, είναι σημαντικό να γίνει ανάλυση κάθε δυνατής εφαρμόσιμης λύσης και να εξεταστεί πώς η κάθε μία από αυτές διαμορφώνει το ενεργειακό ισοζύγιο του κτιρίου, αλλά και την αρχιτεκτονική πρόταση. Μέχρι σήμερα, τα περισσότερα αξιόλογα παραδείγματα κτιρίων ενσωματώνουν προϊόντα δεύτερης γενιάς. Η τυπολογία ενσωμάτωσης αφορά σε δύο βασικές θέσεις στο κτιριακό κέλυφος:
τις οροφές και τις όψεις.
Οι εφαρμογές στις οροφές προσφέρουν κατά κανόνα τις καλύτερες αποδόσεις, επειδή απαιτούνται λιγότεροι συμβιβασμοί στην τοποθέτησή τους. Πλεονεκτούν διότι εύκολα αποφεύγεται η ανεπιθύμητη σκίαση, ενώ η κλίση που μπορεί να διαθέτουν βοηθάει στην αύξηση της απόδοσης, αποτελώντας μια απλούστερη και οικονομικότερη λύση ενσωμάτωσης συγκριτικά με τις όψεις. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζεται επιγραμματικά η τυπολογία των ενσωματωμένων φωτοβολταϊκών συστημάτων για τις οροφές.

Πίνακας 1: BiPVs οροφών
Οι όψεις των κτιρίων προσφέρονται για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πλαισίων, αλλά δεν ικανοποιούν πάντα το κριτήριο της βέλτιστης απόδοσης. Ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος, υπάρχουν πολλαπλά οφέλη από τη χρήση των ενσωματωμένων φωτοβολταϊκών συστημάτων, ειδικά για τις ανατολικές και δυτικές όψεις που χρειάζονται προστασία από τον έντονο ήλιο. Επιπλέον, τα συστήματα αυτά είναι μια σχεδιαστική πρόκληση για τους αρχιτέκτονες καθώς διαμορφώνουν την τελική εικόνα του κτιρίου. Στον Πίνακα 2 φαίνεται επιγραμματικά η τυπολογία των ενσωματωμένων φωτοβολταϊκών συστημάτων σε όψεις.

Πίνακας 2: BiPVs όψεων
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ
Τα αρχιτεκτονικά κριτήρια ενσωμάτωσης φωτοβολταϊκών συστημάτων στα κτιριακά κελύφη άρχισαν να εξετάζονται συστηματικά στη δεκαετία του ’90. Μέχρι τότε, το πρωταρχικής σημασίας κριτήριο ήταν η απόδοση του συστήματος. Στην πράξη αποδείχτηκε πως ο ρόλος του αρχιτέκτονα είναι πολύ σημαντικός, γιατί η ενσωμάτωση των φωτοβολταϊκών πλαισίων πρέπει να γίνεται στα αρχικά στάδια του σχεδιασμού και όχι ως μια επέμβαση εκ των υστέρων. Ο σχεδιασμός των ενσωματωμένων φωτοβολταϊκών συστημάτων μπορεί να επηρεάσει καθολικά την αρχιτεκτονική σύνθεση, ενώ παράλληλα πρέπει να αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης ενεργειακής στρατηγικής. Η συνύπαρξη των φωτοβολταϊκών με τα υπόλοιπα δομικά στοιχεία είναι κρίσιμη. Η τελική εικόνα και το αισθητικό μέρος είναι εξίσου σημαντικά με την λειτουργικότητα ενός τέτοιου συστήματος, λόγω της ανάγκης να γίνουν ευρύτερα αποδεκτά τα νέα στοιχεία των κτιρίων.
Ο σχεδιασμός του κελύφους γενικότερα αποτελεί μια διεπιστημονική υπόθεση. Ειδικά για τα ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά συστήματα oι αρχιτέκτονες, μαζί με εξειδικευμένους συνεργάτες, καλούνται να επιτύχουν την καλύτερη ένταξη των φωτοβολταϊκών ως προς τέσσερα βασικά κριτήρια: τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, τη μηχανολογική ένταξη, την ηλεκτρολογική ένταξη και τη δυνατότητα επιτήρησης και ελέγχου της λειτουργίας τους ώστε να αποδίδουν το μέγιστο σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.
Το Διεθνές Γραφείο Ενέργειας (ΙΕΑ) υλοποίησε στη δεκαετία του ΄90 πολλά προγράμματα για την διερεύνηση των δυνατοτήτων εφαρμογής των φωτοβολταϊκών συστημάτων στα κτίρια, με συμμετοχές από πολλές χώρες. Στο πρόγραμμα «Task 7», οι ομάδες εργασίας των αρχιτεκτόνων προσπάθησαν να προσδιορίσουν τα χαρακτηριστικά μιας επιτυχημένης ενσωμάτωσης. Κατέληξαν σε ορισμένα κριτήρια που σύμφωνα με τους ίδιους δεν είναι απόλυτα και αποκλειστικά, αλλά θέτουν μια πρώτη βάση για να προκύψουν ερωτήματα και συγκρίσεις σε σχέση με την αρχιτεκτονική ποιότητα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του προγράμματος, κριτήρια αξιολόγησης ενός έργου μπορούν να θεωρηθούν τα παρακάτω:

• Η φυσική ένταξη, που αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο ένα φωτοβολταϊκό σύστημα αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του κτιρίου. Το σύστημα ολοκληρώνει το κτίριο, χωρίς απαραίτητα να είναι τόσο εμφανές και ευδιάκριτο. 
• Η αρχιτεκτονική αρτιότητα, που σχετίζεται με το πώς ένα φωτοβολταϊκό σύστημα αναδεικνύει τον καλό σχεδιασμό. Πρόκειται για ένα αρκετά υποκειμενικό ζήτημα που θα διαμορφωθεί με το χρόνο από την εμπειρία στο σχεδιασμό τέτοιων κτιρίων.
• Η σύνθεση των χρωμάτων και της υφής, που πρέπει να είναι σε ισορροπία με τα υπόλοιπα εξωτερικά υλικά. Για το λόγο αυτό σε πολλές περιπτώσεις τα προϊόντα φωτοβολταϊκής τεχνολογίας παράγονται με συγκεκριμένα αισθητικά χαρακτηριστικά. Ειδικές τεχνικές μπορούν να επιτύχουν την επιθυμητή διαφάνεια, σχήμα, χρώμα και υφή.
• Ο κάνναβος και οι διαστάσεις του φωτοβολταϊκού συστήματος, που θα πρέπει να  βρίσκονται σε αρμονία με τις αναλογίες και τις χαράξεις των δομικών στοιχείων στο κτίριο. Τα φωτοβολταϊκά έχουν συχνά έναν κατασκευαστικό κάνναβο, όπως έχουν και οι όψεις του κτιρίου, που είναι επιθυμητό να σχετίζονται μεταξύ τους.
• Η συνέπεια προς την κεντρική αρχιτεκτονική ιδέα, που περιγράφει πώς το φωτοβολταϊκό σύστημα βρίσκεται σε συμφωνία με το συνολικό ύφος του κτιρίου και συμβαδίζει με τη συνθετική ιδέα του.
• Η άρτια κατασκευή, που εκτός από την υγρομόνωση και την αντοχή του συστήματος, περιλαμβάνει και την ποιότητα των κατασκευαστικών λεπτομερειών.
• Ο πρωτοποριακός και καινοτόμος σχεδιασμός, που σχετίζεται με την εφαρμογή μίας νέας τεχνολογίας. Σημαντικό ρόλο παίζουν οι νέες ιδέες που μπορούν να εμπλουτίσουν την αρχιτεκτονική και να προσδώσουν μεγαλύτερη αξία στα κτίρια.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
Nieuwland – Amersfoort, Ολλανδία  
Η ολλανδική πόλη του Amersfoort, με πληθυσμό 125.000 κατοίκων, επιλέχθηκε για την εφαρμογή ενός φιλόδοξου προγράμματος εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων. Με ισχύ 1MWp, σε περίπου 500 κατοικίες, αποτελεί το μεγαλύτερο υλοποιημένο έργο με ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά συστήματα στον οικιστικό τομέα. Το νέο προάστιο Nieuwland σχεδιάστηκε από ανεξάρτητες ομάδες αρχιτεκτόνων και κατασκευάστηκε το 1999 από τέσσερις διαφορετικούς αναδόχους, προσδίδοντας έτσι μια ποικιλία κτιριακών εφαρμογών. Η εφαρμογή του προγράμματος, με πρωτοβουλία της REMU (Regional Energy Company of Utrecht), αποτέλεσε μια ιδανική άσκηση συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων κλάδων, και μάλιστα σε μεγάλη κλίμακα, με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Στο Nieuwland υπάρχουν πολλά αξιόλογα παραδείγματα κτιρίων όπως το αθλητικό κέντρο (Εικόνα 1) που χαρακτηρίζεται από την πρωτότυπη αρχιτεκτονική σύνθεση, την πλήρη ενσωμάτωση των πλαισίων στο κελυφός του, που συμβαδίζει με το χαρακτήρα του κτιρίου.

Υπάρχουν όμως και λιγότερο εντυπωσιακές λύσεις, όπως το συγκρότημα κατοικιών στο Kroosbuurt (Εικόνα 2), όπου τα φωτοβολταϊκά έχουν απλά τοποθετηθεί στα δώματα. Παρόλα αυτά οι ένοικοι του συγκροτήματος είναι απόλυτα ικανοποιημένοι αφού πληρώνουν μειωμένους λογαριασμούς, χωρίς συμβιβασμούς στην καθημερινότητά τους, προστατεύοντας παράλληλα και το περιβάλλον. Απόδειξη για την επιτυχία του συγκεκριμένου προγράμματος αποτελεί η αναγγελία για τη δημιουργία της Πόλης του Ήλιου, βόρεια του Amsterdam, ισχύος 5MWp.

Darmstadt Solar House, Germany
Η κατοικία αυτή σχεδιάστηκε για να λάβει μέρος στο διαγωνισμό «Ηλιακό Δέκαθλο» της DoE (US Department of Energy), το 2007, κατακτώντας την πρώτη θέση για τον καινοτόμο σχεδιασμό της. Το κύριο δομικό υλικό είναι το ξύλο (δρυς) και το γυαλί, υλικά φιλικά προς το περιβάλλον με χαμηλό κόστος παραγωγής (Εικόνα 3). Οι περιορισμένες της διαστάσεις και η ορθογωνική της κάτοψη βοηθούν στη μείωση των θερμικών απωλειών. Κάνει χρήση των αρχών του παθητικού ηλιασμού για την εξοικονόμηση ενέργειας, ενσωματώνοντας φωτοβολταϊκά συστήματα άμορφου πυριτίου στα ξύλινα παντζούρια και την οροφή για την κάλυψη των μειωμένων ενεργειακών του αναγκών.
 Στο εσωτερικό οι λύσεις που προτάθηκαν προσδίδουν ιδιαίτερη ευελιξία και λειτουργικότητα με μια σειρά από «κοιλότητες» στο υπερυψωμένο δάπεδο που ενσωματώνουν τα έπιπλα και τις Η/Μ εγκαταστάσεις. Η κατοικία διαθέτει την τελευταία λέξη της τεχνολογίας όσον αφορά και τον οικιακό εξοπλισμό, ενώ η ηλεκτρική ισχύς που απαιτείται για τη λειτουργία του προέρχεται από τα ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά συστήματα (Εικόνα 4).

Jubilee Campus, Nottingham University, Μ.Βρετανία
Το κτιριακό συγκρότημα σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα M. Hopkins και κατασκευάστηκε το 1998 πολύ κοντά στην υφιστάμενη πανεπιστημιούπολη. Αποτελείται από φοιτητικές εστίες και πανεπιστημιακές σχολές και αναπτύσσεται γύρω από μια τεχνητή λίμνη, με νότιο προσανατολισμό. Τα κεντρικά τριώροφα κτίσματα που φιλοξενούν τις σχολές διαθέτουν αίθρια, στη γυάλινη επιφάνεια των οποίων ενσωματώθηκαν φωτοβολταϊκά πλαίσια πολυκρυσταλλικού πυριτίου (Εικόνα 5).
Το ρεύμα που παράγουν θέτει σε λειτουργία, όταν είναι απαραίτητο, τους εξαεριστήρες του συστήματος φυσικού δροσισμού. Η εγκατάσταση ισχύος 53.3kWp και συνολικού εμβαδού 450m2, αποδίδει συνολικά 51.000KWh/έτος. Το συγκεκριμένο κτίριο διακρίνεται για την πρωτότυπη ιδέα στην αξιοποίηση της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί ένα από τα ελάχιστα παραδείγματα που ενσωματώνουν επιτυχώς τα φωτοβολταϊκά συστήματα σε αίθρια (Εικόνα 6). Το συγκρότημα διαθέτει τα χαρακτηριστικά που το κατατάσσουν στα αξιόλογα παραδείγματα, που δε θυσιάζουν την αρχιτεκτονική για χάρη της απόδοσης, εφαρμόζοντας μια ολοκληρωμένη προσέγγιση ενεργειακού σχεδιασμού.   

ΟΙ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Η Ελλάδα θα μπορούσε να πρωταγωνιστεί στην ευρωπαϊκή κούρσα των Α.Π.Ε., όμως αυτό δε συμβαίνει. Οι αιτίες για την καθυστέρηση  μπορούν να εντοπιστούν στα ελλιπή κίνητρα από την πλευρά της πολιτείας, στην περιορισμένη ενημέρωση των πολιτών, στην καθυστέρηση της θεσμοθέτησης του ειδικού χωροταξικού πλαισίου για τις Α.Π.Ε. και στις ασάφειες του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού (ΓΟΚ), που δεν ενθαρρύνουν την προώθηση των φωτοβολταϊκών συστημάτων. Η ενσωμάτωση των φωτοβολταϊκών στα ελληνικά κτίρια θα πρέπει να συμβαδίζει με το ευρύτερο πλαίσιο βελτίωσης της ενεργειακής συμπεριφοράς, όπως άλλωστε επιβάλλει και η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2002/91/ΕΚ, που ήδη αναθεωρείται. Αναπτύσσεται ήδη κοινή ευρωπαϊκή μεθοδολογία υπολογισμού των ενεργειακών αναγκών των κτιρίων, ενώ η μείωση των ενεργειακών απαιτήσεων των κτιρίων και η δυνατότητα να παράγουν στα κελύφη τους την ενέργεια που καταναλώνουν, αποτελεί μονόδρομο για την επίτευξη των νέων στόχων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το 2018. Τα «πράσινα» κτίρια θα επιδοτούνται από τα κοινοτικά ταμεία, δίνοντας ώθηση στην ανάπτυξη των προϊόντων Α.Π.Ε. για την κτιριακή βιομηχανία.
Σήμερα υπάρχουν λίγα αξιόλογα παραδείγματα κτιρίων με ενσωματωμένα φωτοβολταϊκά συστήματα στη χώρα μας. Ένα από αυτά είναι το κτίριο γραφείων της εταιρείας Soft Centre, στο Μαρούσι της Αθήνας (Εικόνα 7). Διαθέτει μια ειδική εφαρμογή θερμικού τοίχου, σε συνδυασμό με ημιδιαφανή φωτοβολταϊκά πλαίσια στη θέση των κοινών υαλοπινάκων, που παράγει θερμική και ηλεκτρική ενέργεια. Πρόκειται για μια επιτυχημένη και πρωτοποριακή εφαρμογή για τα ελληνικά δεδομένα, διότι ενσωματώνει τρεις τύπους ενσωματωμένων φωτοβολταϊκών συστημάτων δεύτερης γενιάς (φωτοβολταϊκά πλαίσια στη στέγη, στην όψη και σε θερμικό τοίχο).

Ένα δεύτερο παράδειγμα, που δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, είναι το κτίριο της μονάδας παραγωγής φωτοβολταϊκών στοιχείων της εταιρίας Ηλιοδομή Α.Ε., στη βιομηχανική περιοχή του Κιλκίς (Εικόνα 8). Σύμφωνα με τη μελέτη, η εγκατάσταση θα διαθέτει συνολική ισχύ 400kWp, αποτελώντας τη μεγαλύτερη πλήρως ενσωματωμένη εγκατάσταση στην Ελλάδα, και μια από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως.      

Η ενσωμάτωση των φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κελύφη κτιρίων απαιτεί ευρεία διεπιστημονική προσέγγιση στο σχεδιασμό της. Πρόκειται για ένα θέμα που σχετίζεται με κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς, ενεργειακούς και οικονομικούς παράγοντες που θα επηρεάσουν τη μορφή των κτιρίων δημιουργώντας νέες αρχιτεκτονικές τάσεις. Εξάλλου, είναι θέμα χρόνου πριν οι αλλαγές αυτές επιβληθούν με Οδηγίες της Ε.Ε., καθιστώντας τα θέματα εξοικονόμησης και παραγωγής ενέργειας πρωταρχικής σημασίας για τη διαμόρφωση των κελυφών των κτιρίων.
Ήδη έχουν υλοποιηθεί έργα μεγάλης κλίμακας, ακόμα και «πράσινες» πόλεις, όπως το Masdar City στο Abu Dhabi (του γραφείου Foster + Partners) , που σχεδιάστηκε με βάση την εξοικονόμηση ενέργειας και την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών του αποκλειστικά από Α.Π.Ε. (Εικόνα 9). Η βιωσιμότητα του φιλόδοξου αυτού σχεδίου, που ήδη κατασκευάζεται, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από οικονομικούς παράγοντες. Στην περίπτωση που το εγχείρημα αποδειχθεί μη συμφέρον οικονομικά, το Masdar City θα καταλήξει να είναι ένα «πράσινο» θεματικό πάρκο, ακατάλληλο για την προώθηση εφαρμογών Α.Π.Ε. σε μεγαλύτερη κλίμακα. Αν όμως επιτύχει, θα αποτελέσει τον πιλότο για την υιοθέτηση ενός μοντέλου αειφόρου πολεοδομικού σχεδιασμού προσελκύοντας ακόμη περισσότερους επενδυτές, που έτσι θα έχουν κίνητρα να χρηματοδοτήσουν κι άλλες παρόμοιες προτάσεις.
Ο κλάδος των μηχανικών πρέπει να επικεντρωθεί στην προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας στον κτιριακό τομέα. Τα αρχιτεκτονικά κριτήρια ενσωμάτωσης φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κελύφη κτιρίων πρέπει να λαμβάνονται υπόψη ώστε το τελικό αποτέλεσμα να είναι αισθητικά αποδεκτό και από τους χρήστες. Η εισαγωγή των ενσωματωμένων φωτοβολταϊκών συστημάτων στο ελληνικό περιβάλλον είναι μια σχεδιαστική, μηχανική και τεχνική πρόκληση, αλλά και ένα πεδίο συζήτησης για το ευρύτερο νομικό και κατασκευαστικό πλαίσιο που σχετίζεται με την κτιριακή βιομηχανία. Η αγορά, που βρίσκεται σε διαδικασία ωρίμανσης, δραστηριοποιείται έντονα τον τελευταίο καιρό, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της εγχώριας βιομηχανίας συστημάτων και προϊόντων Α.Π.Ε., αλλά και τη δημιουργία κτιρίων με μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα.

Σ. Γαζέας,
Α. Γκουζκούνης,
Ε. Τζεκάκης
Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο
Θεσσαλονίκης
 

ΑΝΑΦΟΡΕΣ
1.    Jones, D.L. (2000), The Solar Office Doxford International (report), ETSU S/P2/00275/REP, Crown
2.    Prasad, D. & Snow, M. (eds.) (2005). Designing with Solar Power. Victoria: Images Publishing
3.    Reijenga, T & Ruoss D. (2005) Design with Solar Power, a source book for building integrated photovoltaics (BiPV), Prasad, D. & Snow M. (eds), Image Publishing, Victoria Australia
4.    Schoen, T. (2001) Building-Integrated PV installations in the Netherlands: Examples and Operational Experiences, Solar Energy Vol. 70
5.    Studio E Architects Ltd. (2000), BIPV Projects, Photovoltaics in Buildings (DTI New & Renewable Energy Programme), London
6.    Technology Review, 10 Emerging Technologies, March/April 2009 (Vol. 12 No. 2)