ECON -Economy, ecology, construction
ΑΡΘΡΑ

ΕΡΕΥΝΑ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ ΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΩΝ ΑΠΕ

11-04-2011

Η έρευνα αυτή αποσκοπεί στη διερεύνηση των στάσεων και αντιλήψεων του κοινού απέναντι στην επικείμενη εφαρμογή των Α.Π.Ε. στην Ελλάδα. Ήδη η χώρα μας με πολύ πρόσφατη νομοθεσία, θα εναρμονίζετε με την Κοινοτική Οδηγία 2002/91/ΕΚ σχετικά με την εφαρμογή των Α.Π.Ε. τόσο στα κτίρια (υπάρχοντα και νέα) όσο και σε γενικότερο επίπεδο (πάρκα).
Το ενδιαφέρον της έρευνας είναι ότι ολοκληρώθηκε ακριβώς πριν την ανακοίνωση των νομοθετικών μέτρων και της συνακόλουθης προβολής του θέματος από τα Μ.Μ.Ε., και κατά συνέπεια κατέγραψε  τις ανεπηρέαστες στάσεις του κοινού πριν από εξωτερικούς παράγοντες.
Η έρευνα έγινε με την χρήση ερωτηματολογίων σε σταθμισμένο δείγμα που κάλυψε όλες τις περιοχές στην πόλη της Αθήνας.
Τα συμπεράσματα της Έρευνας που παρουσιάζονται εδώ, περιγράφουν με μεγάλη σαφήνεια τις θέσεις, στάσεις και αντιλήψεις του κοινού της Αθήνας απέναντι στην άμεσα επερχόμενη ένταξη στην καθημερινότητα των Ελλήνων της εφαρμογής και χρήσης των Α.Π.Ε. στην Ελλάδα.
Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα η Ελλάδα θα ανήκει στις χώρες που συμμορφόνονται με την Οδηγία 2002/91/ΕΚ σχετικά με την εφαρμογή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας γενικά, τόσο σε επίπεδο κτιρίων (υπάρχοντα και νεοαναγειρόμενα), καθώς επίσης και σε μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεις Α.Π.Ε. (φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα) για εθνική χρήση.
Λίγες ημέρες πριν από την ανακοίνωση της Νομοθεσίας, της σχετικής με τα παραπάνω μέτρα από τα Μ.Μ.Ε., μία μεγάλης κλίμακας πανελλήνια έρευνα διεξήχθη από το Εργαστήριο Περιβαλλοντικού και Ενεργειακού Σχεδιασμού, σε διάφορες μεγάλες πόλεις της Ελλάδος, και αφορούσε τόσο τον γενικό πληθυσμό όσο και ειδικές ομάδες πληθυσμού.
Ο σκοπός της Έρευνας ήταν να διερευνήσει τόσο το γνωστικό επίπεδο του κοινού σχετικά με τις Α.Π.Ε., όσο και το να προσδιορίσει τις θέσεις και στάσεις του κοινού απέναντι στις δυνατές (ή ίσως και υποχρεωτικές) εφαρμογές των Α.Π.Ε.
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα θεωρήθηκαν πολύ σημαντικά, λόγω της συγκυρίας, εφόσον αμέσως μετά, μια ενημερωτική εκστρατεία της κοινής γνώμης επρόκειτο να ξεκινήσει, ταυτόχρονα με την ανακοίνωση των νέων νομοθετικών μέτρων. Κατά συνέπεια, η παρούσα Έρευνα διερεύνησε τις στάσεις (θέσεις και αντιλήψεις) του κοινού πριν τον όποιο επηρεασμό.
Προ του σχεδιασμού της παρούσας έρευνας, ελήφθησαν υπόψιν διάφορες σχετικές έρευνες και δημοσιεύσεις (Τσούτσος Θ. 2004, Παπαδόπουλος 2002, Δασκαλάκη κ.α. 2007, Μιχαλακάκου κ.α.2002) και φυσικά οι προηγούμενες σχετικές έρευνες που έχουν δημοσιευτεί από το Εργαστήριο Περιβαλλοντικού και Ενεργειακού Σχεδιασμού. (Κοσμόπουλος, 2000 / 2002 / 2005 / 2008).
Όλες οι παραπάνω έρευνες συντείνουν στην θεώρηση της χώρας μας ως ιδιαίτερη περίπτωση, εφόσον το επίπεδο εφαρμογής των Α.Π.Ε. σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ε.Ε. είναι χαμηλό, και παράλληλα το κοινό αφενός δείχνει τάση για αποδοχή απέναντι στις Α.Π.Ε., αλλά ταυτόχρονα είναι έκδηλη η ανάγκη για περισσότερη ενημέρωση.
Η Έρευνα σχεδιάστηκε από το Εργαστήριο Περιβαλλοντικού και Ενεργειακού Σχεδιασμού. Μιας μικρής κλίμακας αλλά απαραίτητη πιλοτική Έρευνα διεξήχθη στην Ξάνθη, έδρα του Δ.Π.Θ., και στην συνέχεια αναπτύχθηκε η έρευνα σε πανελλήνια κλίμακα που διήρκεσε από τον Ιανουάριο έως τον Ιούλιο του 2010. Η Έρευνα διεξήχθη από τα μέλη του Εργαστηρίου καθώς και μεγάλο αριθμό από τους φοιτητές του Τμήματος που παρακολουθούν σχετικά μαθήματα του Εργαστηρίου. Τα ερωτηματολόγια που συλλέχθηκαν, κωδικοποιήθηκαν κι επεξεργάστηκαν στατιστικά από τα μέλη του Εργαστηρίου.
Τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται στην συνέχεια, αφορούν την πόλη της Αθήνας και καταγράφουν τις στάσεις και αντιλήψεις των κατοίκων της ως προς τις Α.Π.Ε.

Μεθοδολογία
Το ερωτηματολόγιο σχεδιάστηκε σύμφωνα με την Κλίμακα Guttmann (Canter,1988) και προσαρμόστηκε στην ευρέως αποδεκτή και χρησιμοποιούμενη Κλίμακα των 5 σημείων ώστε να υπάρξει η δυνατότητα συσχετισμού με όλες τις υπάρχουσες κοινωνικές έρευνες του Εργαστηρίου μας και να είναι δυνατή η συγκριτική μελέτη. (Πρβλ. Κοσμόπουλος, 2000 – 2008).
Για την εξαγωγή και την εύκολη ερμηνεία των αποτελεσμάτων η χρήση υπολογιστικών φύλλων Excel ήταν σημαντική αρωγή στην παρούσα μελέτη. Τα αποτελέσματα προέκυψαν από απλή στατιστική επεξεργασία, με σκοπό να προκύψουν κατανοητά δεδομένα, εφόσον απώτερος στόχος της έρευνας είναι να κατανοήσουν οι διάφορες αρμόδιες υπηρεσίες προς ποιες κατευθύνσεις πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα.
Ως προς το δείγμα, έγινε τυχαία επιλογή ώστε να καλυφθούν όλες οι περιοχές της πόλης και των προαστίων της, καθώς επίσης και η μεγαλύτερη δυνατή κλίμακα ηλικιών, απασχόλησης και μορφωτικού επιπέδου.

Ανάλυση/Αποτελέσματα Έρευνας

Δείτε την έρευνα εδώ


Από τον Δεκέμβριο του 2009 ως και τον Ιούλιο 2010, συγκεντρώθηκαν 612 ερωτηματολόγια από το ευρύ κοινό στην περιοχή του λεκανοπεδίου Αττικής.
Συμπεράσματα
‘Όπως προκύπτει από την κοινωνική Έρευνα, οι πολίτες είναι πληροφορημένοι σε ικανοποιητικό επίπεδο σχετικά με τις δυνατότητες εφαρμογών των Α.Π.Ε.
Οι περισσότεροι δηλώνουν πως η κύρια πηγή πληροφόρησης τους είναι τα Μ.Μ.Ε. (τηλεόραση, τύπος) και λιγότερο άλλες πηγές, όπως η εκπαίδευση ή η κρατική ενημέρωση.
Προκύπτει άμεσα η δυνατότητα χειραγώγησης και κατεύθυνσης των στάσεων και αντιλήψεων του κοινού από τα Μ.Μ.Ε., και σχετικά με το ευαίσθητο θέμα του Περιβάλλοντος και ειδικότερα των Α.Π.Ε.
Όσον αφορά μεμονωμένα νοικοκυριά ή κατοικίες, το κοινό δείχνει έτοιμο να χρησιμοποιήσει συσκευές εφαρμογής των Α.Π.Ε., αλλά εφόσον ακόμη τις θεωρούν ακριβές, περιμένει να εφαρμοστούν μέτρα από το κράτος, όσον αφορά επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές. Φυσικά στην περίπτωση υποχρεωτικής δια νόμου επιβολής της εφαρμογής των Α.Π.Ε., οι αντιδράσεις – στάσεις του κοινού θα πρέπει να προσεγγιστούν με διαφορετικό τρόπο.
Όσον αφορά την γενικότερη χρήση των Α.Π.Ε. σε ευρύτερη κλίμακα (όπως Φωτοβολταϊκά και Αιολικά Πάρκα), πρέπει να υπογραμμίσουμε το γεγονός ότι το κοινό δείχνει να προβληματίζεται. Οι περισσότεροι εύχονται να εγκατασταθούν τέτοια πάρκα, αλλά ταυτόχρονα η πλειοψηφία δεν αποδέχεται το να τα δει εγκατεστημένα στο τοπίο γύρω από την πόλη/περιοχή όπου κατοικούν/διαβιούν.
Αυτό το γεγονός καταδεικνύει την ύπαρξη του Συνδρόμου NIMBY («όχι στην αυλή μου» Κοσμόπουλος, 2000) σε ισχυρό βαθμό, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα τον τομέα όπου θα προκύψει ένα σοβαρό πρόβλημα για τις αρχές: Η χωροθέτηση της μεγάλης κλίμακας εγκαταστάσεων Α.Π.Ε.(πάρκα).
Καταλήγοντας, σαν γενικό συμπέρασμα, το κοινό είναι αρκετά ενήμερο για τις δυνατότητες και τις εφαρμογές των Α.Π.Ε. Και εφόσον το ερώτημα ήταν: Είναι το κοινό προετοιμασμένο για να εφαρμόσει τις Α.Π.Ε.; Η απάντηση είναι και ναι και όχι. Θεωρητικά ναι, αλλά πρακτικά όχι, λόγω έλλειψης επαρκούς ενημέρωσης και κατευθυντήριων οδηγιών και μέτρων.

Προτάσεις
Πρέπει να ληφθούν άμεσα νομοθετικά μέτρα για την εφαρμογή των Α.Π.Ε. το ταχύτερο δυνατό. Αυτά πρέπει να είναι σαφή και ξεκάθαρα, ώστε να μπορούν άμεσα να εφαρμοστούν. Επίσης πρέπει να στοχεύουν τόσο στο Περιβάλλον αυτό καθ’ εαυτό, τους ενεργειακούς πόρους, την οικονομία του κράτους, αλλά επίσης και στην περιβαλλοντική συνείδηση των πολιτών και στα οικονομικά του κάθε νοικοκυριού, ώστε να πείσουν το κοινό για την ένταξη των Α.Π.Ε. στην καθημερινότητα τους.
Ταυτόχρονα, έμφαση πρέπει να δοθεί στην απόλυτη απλοποίηση της σχετικής γραφειοκρατίας.
Τέλος, μια εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού μεγάλης κλίμακας, όσον αφορά τις Α.Π.Ε. και τα πλεονεκτήματα τους τόσο στις εφαρμογές σε επίπεδο νοικοκυριού όσο και σε ευρύτερο επίπεδο (πάρκα) για δημόσια και ιδιωτική ωφέλεια, θεωρείται άμεσα αναγκαία.

Ευχαριστίες
Ευχαριστίες οφείλονται στα μέλη του εργαστηρίου Περιβαλλοντικού και Ενεργειακού Σχεδιασμού Κτιρίων και Οικισμών Δ.Π.Θ., τους Υποψήφιους Διδάκτορες Καντζιούρα Α., Φραγκίδου Π., τους Κοσμόπουλο Ι (Μ.Φ.), Κλέσκα Κ., Στατιστικό, τους σπουδαστές των μαθημάτων μας, , και κυρίως σε όσους Έλληνες πολίτες συμμετείχαν πρόθυμα στην αυτήν την έρευνα.

Δρ. Κοσμόπουλος Πάνος,
Καντζιούρα Αθηνά,
Φραγγίδου Ιωάννα-Πηνελόπη,
Κοσμόπουλος Ιωάννης,


Εργαστήριο Περιβαλλοντικού και Ενεργειακού Σχεδιασμού Κτιρίων και Οικισμών,
Πολυτεχνική Σχολή, Δ.Π.Θ., Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος



Βιβλιογραφία
1.Tsoutsos,  T.,  Stamboulis  Υ.  2004.   The Sustainable diffusion  of Renewable  Energy Technologies. Focused Policy, Technovation.
2.Papadopoulos, Α., 2002. Strategies for a more efficient integration of Renewable Energy Systems in Urban Buildings, 33rd Congress on Heating.         Refregeration and Air Conditioning. Belgrade,
3.Daskalaki, E., Balaras C.A., Droutsa, P., Kontoyannidis, S., Graglia, A. 2007. Datacollection from Energy audits for Hellenic Buildings. In IEE Project. Data         Mine. IEE Project.
4.Mihalakakou, G., Santamouris, M., Tsangrassoulis, A. 2002. On the Energy consumption in Residential Buildings. Energy and Buildings 34(7, 08):727-36.
5.Kosmopoulos, P. 2006. The use of Renewable Energy Sources in houses. I.C. PLEA. Geneva. Kosmopoulos, P., loannou, T. 2005. Social Attitudes about         Environmental Design and R.E.S..
6.Kosmopoulos, P. 2005. Social Attitudes about Environmental Design. I.C.PALENC. Santorini.      
7.Κοσμόπουλος. Π. 2008. Έρευνα για τις Εφαρμογές των Α.Π.Ε. και την εξοικονόμηση ενέργειας στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. 3ο Περιβαλλοντικό         Συνέδριο Μακεδονίας
8.Kosmopoulos, P. 2008. Buildings, Energy and the Environment, Thessaloniki: University Studio Press.
9.Kosmopoulos, P. 2004. Environmental Psychology. Thessaloniki: University Studio Press. Kosmopoulos, P. 2005. MESAEP.        
10.Canter, D,1988, Περιβαλλοντική Ψυχολογία, Θεσσαλονίκη, University Studio Press.
11.E.E. 2008. Commission of the European Communities, Brussels. In Proposal for a directive of the European Parliament on the promotion of the use of
    energy from Renewable Sources.
12.Τσούτσος. Θ., κα. 2009. Φωτοβολταϊκά Συστήματα Ενσωματωμένα σε Κτίρια Ι και Η. PURE,I.E.,E.C.
13.Papadopoulos, A., Theodosiou, T., Karatzas, K. 2002. Feasibility of energy saving renovation measures in Urban Buildings. Energy and Buildings 34
    (5, 06):455-66.
14.Renewable Energy Sources and Energy Saving, 2008. www.cres.gr/kape/main.htm. Ed. CRES. Transl. C.R.E.S..
15.Santamouris, M., Asimakopoulos, D. Energy Saving in Urban Environment Buildings. Solar Energy and Energy Saving (14).

Εγγραφή Είσοδος
Υπενθύμηση κωδικού
Εγγραφή Είσοδος
Θα σας αποσταλεί μήνυμα στη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την ενεργοποίηση της εγγραφής.
Εγγραφή Είσοδος
Έγγραφή