Πυρετός νέων deals στην αγορά πράσινης ενέργειας - Μια επισκόπηση στις κινήσεις των "ενεργειακών παικτών"

Η είσοδος στις ΑΠΕ δύο εμβληματικών ομίλων, που δραστηριοποιούνται στην πετρελαϊκή αγορά, έδειξε ότι πλέον έχουν ωριμάσει οι συνθήκες και η πράσινη ενέργεια αποτελεί μονόδρομο για τον ενεργειακό μετασχηματισμό. Η εξαγορά από τα ΕΛΠΕ του μεγαλύτερου project ΑΠΕ στην Ελλάδα, του φωτοβολταϊκού ισχύος 204 MW, αποτελεί μέχρι στιγμής το μεγαλύτερο deal που έχει καταγραφεί ιστορικά στην ελληνική αγορά ΑΠΕ, ύψους 130 εκατ. ευρώ. Το έργο είχε ξεκινήσει να αναπτύσσεται στην Κοζάνη πριν από το 2015, όταν και χρεοκόπησε η αμερικανική Sunedison και στη συνέχεια ανέλαβε η γερμανική Juwi. 

Λίγες ημέρες νωρίτερα, ο έτερος πετρελαϊκός όμιλος της χώρας η Motor Oil Hellas είχε ανακοινώσει την εξαγορά ύψους 45,8 εκατ. ευρώ φωτοβολταϊκών πάρκων ισχύος 47 MW από τη METKA EGN, η οποία τόσο στην Ελλάδα όσο και σε αγορές του εξωτερικού φιλοδοξεί να πρωταγωνιστήσει στη νέα αγορά ΒΟΤ (Bulding, Operating, Transfering) φωτοβολταϊκών που κατασκευάζονται και παραδίδονται σε πλήρη λειτουργία σε ενδιαφερόμενους επενδυτές. 

Ωστόσο, τα δύο προβεβλημένα deals της αγοράς δεν είναι και τα μόνα, καθώς μετά τις ανακοινώσεις που έγιναν για την απολιγνιτοποίηση και τους νέους στόχους του νέου ΕΣΕΚ για αύξηση των εγκατεστημένων ΑΠΕ στη χώρα μας, η ελληνική αγορά αποκτά νέα δυναμική και βρίσκεται στο επίκεντρο του θερμού ενδιαφέροντος τόσο των εγχώριων παικτών που αναθεωρούν τα πλάνα τους και αυξάνουν τα capex όσο και νέων διεθνών επενδυτών που κάνουν για πρώτη φορά την είσοδό τους στη χώρα μας είτε αυτόνομα είτε με συνεταίρους. 

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του μεγάλου αμερικανικού private equity Quantum Energy Partners, το οποίο παρότι εξειδικεύεται σε τοποθετήσεις σε πετρελαϊκά assets, πρόσφατα συμφώνησε με την εταιρεία ΕΝΤΕΚΑ για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων ισχύος 300 MW στο Βέρμιο. Ήδη μέσω των διαγωνισμών οι δύο εταιρείες έχουν εξασφαλίσει σύμβαση με εγγυημένη τιμή από τα 55,77 έως τα 58,1 ευρώ/μεγαβατώρα για πάνω από τα μισά πάρκα που αποτελούν το πρότζεκτ με ισχύ 170 MW.

Συζητήσεις για πώληση

Εκτός από τα γνωστά μεγάλα deals της αγοράς, που φτάνουν σε ύψος το μισό δισ. ευρώ, πηγές του κλάδου των ΑΠΕ αναφέρουν ότι υπάρχουν τουλάχιστον δύο ακόμη ώριμα προς πώληση έργα, τα οποία οι ιδιοκτήτες τους εξετάζουν προτάσεις ενδιαφερομένων. 

Το πρώτο μεγάλο πρότζεκτ είναι φωτοβολταϊκό της εταιρείας Spes Solaris, εταιρείας του ομίλου Παναγάκου, και βρίσκεται στην Πελοπόννησο (Κυλλήνη). Πρόκειται για  4 επιμέρους πάρκα ισχύος 61,97 MW, που στο σύνολό τους έχουν εγκατεστημένη ισχύ 247,88 MW. Τα έργα αυτά έχουν εξασφαλισμένη σύμβαση σύνδεσης μέσω του πρόσφατου διαγωνισμού της ΡΑΕ τον περασμένο Δεκέμβριο με τιμές από 60,5 έως 61,8 ευρώ/μεγαβατώρα. 

Το δεύτερο μεγάλο πρότζεκτ είναι αιολικό και αφορά τα πάρκα της RF Energy (Γ. Φειδάκης). Πρόκειται για σύμπλεγμα αιολικών πάρκων ισχύος 213 MW στη νότια Εύβοια, τα οποία περιλαμβάνουν και την κατασκευή υποβρύχιας διασύνδεσης. Λόγω ακριβώς της διασύνδεσης, τα συγκεκριμένα πάρκα έχουν εξασφαλισμένη σύμβαση σύνδεσης με τιμή στα 90 ευρώ η μεγαβατώρα υπό την προϋπόθεση της ηλέκτρισης μέχρι το τέλος του 2021. Σε περίπτωση που τα έργα δεν υλοποιηθούν μέχρι τότε η τιμή θα μειωθεί στα 70 ευρώ η μεγαβατώρα. Αυτό ακριβώς είναι και το μεγάλο δέλεαρ για την πώληση, με την RF Energy να βρίσκεται σε συζητήσεις τόσο με ελληνικές όσο και με ξένες εταιρείες.

Παράλληλα, πληροφορίες αναφέρουν ότι σημαντικό αριθμό άλλων φωτοβολταϊκών, πέραν των πάρκων που πωλήθηκαν στη Motor Oil, αναπτύσσει και σύντομα θα βγάλει προς πώληση στην αγορά η ΜΕΤΚΑ EGN της Mytilineos. Πρόκειται για πακέτο νέων έργων της τάξης άνω των 100 MW. 

Δηλαδή υπάρχουν στην αγορά συζητήσεις για πωλήσεις και deals άλλων 300-400 εκατ. ευρώ που θα ανεβάσουν τον συνολικό λογαριασμό κοντά στο 1 δισ.

Το μέγεθος μετράει: Η στροφή στα μεγάλα projects

Την ίδια στιγμή που για πλήθος νέων έργων αναζητούνται από μικρότερους παίκτες της αγοράς παρτενέρ ή αγοραστές, οι μεγάλοι παίκτες της ελληνικής αγοράς πατάνε γκάζι στα δικά τους επενδυτικά σχέδια. Σε αυτήν την κατεύθυνση βοηθούν δύο εξελίξεις: η πρώτη αφορά τη γνωστή απόφαση της κυβέρνησης για την απολιγνιτοποίηση και την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στο 35% του ενεργειακού μείγματος και στο 60% της ηλεκτροπαραγωγής. Αυτόματα οι στόχοι για νέα αιολικά και φωτοβολταϊκά έχουν διπλασιαστεί καθώς ο στόχος για το 2030 είναι να έχουμε 7.000 MW αιολικών (από 3,5 GW σήμερα) και 7.700 MW φωτοβολταϊκών (από 2,8 GW σήμερα). 

Η δεύτερη αφορά την απλοποίηση της αδειοδοτικής διαδικασίας που βρίσκεται σε εξέλιξη από το ΥΠΕΝ και η οποία θα αφορά όχι μόνο την έκδοση νέων αδειών, αλλά και την περιβαλλοντική αδειοδότηση, που αποτελεί ίσως το κυριότερο πρόβλημα για την υλοποίηση μεγάλων έργων. 

Παράλληλα, καθώς έχουν ωριμάσει οι συνθήκες στην αγορά της πράσινης ενέργειας, τα νέα μεγάλα projects που υλοποιούνται δεν πρόκειται να επιβαρύνουν όπως συνέβαινε στο παρελθόν τις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές, αλλά, αντίθετα, θα τις "ψαλιδίζουν". Είναι χαρακτηριστικό ότι οι τιμές αποπληρωμής των νέων μεγάλων φωτοβολταϊκών projects είναι χαμηλότερες από τη μέση οριακή τιμή του συστήματος το 2019 και το 2020, πιέζοντας προς τα κάτω το συνολικό κόστος της αγοράς. 

Ενδεικτικές του θετικού κλίματος που επικρατεί πλέον είναι οι αποφάσεις μεγάλων παικτών της ελληνικής αγοράς που επισπεύδουν τα επενδυτικά τους πλάνα τα οποία αθροίζονται σε επενδύσεις που ξεπερνούν τα 2 δισ. ευρώ.

ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή

Η εταιρεία που έχει το μεγαλύτερο μερίδιο στην εγχώρια αγορά ΑΠΕ επιδιώκει να παραμείνει ηγέτιδα δύναμη και σε αυτήν την κατεύθυνση υλοποιεί επενδυτικό πλάνο-μαμούθ, ύψους 1 δισ. ευρώ. Σε αυτό το business plan κυρίαρχη θέση έχουν τα δύο έργα αντλησιοταμίευσης, στην Αμφιλοχία (680 MW) με προϋπολογισμό 500 εκατ. ευρώ και στο Αμάρι της Κρήτης (150 MW) με προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για έργα που θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο νέο τοπίο της αγοράς, με δεδομένες τις αυξημένες ανάγκες για εφεδρείες και αποθήκευση ενέργειας που συνεπάγεται η αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ. Παράλληλα, η ΤΕΝΕΡΓ υλοποιεί ένα πακέτο 14 αιολικών πάρκων συνολικής ισχύος 200 MW με προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 250 εκατ. ευρώ.

ΔΕΗ Ανανεώσιμες

Η απολιγνιτοποίηση φέρνει στο προσκήνιο τα έργα ΑΠΕ για τη ΔΕΗ η οποία φιλοδοξεί να ανακτήσει το χαμένο έδαφος στην αγορά της πράσινης ενέργειας. Ήδη έχουν ανακοινωθεί μια σειρά από μνημόνια συνεργασίας της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, με συνεταίρους που αναζητούν επενδυτικό άνοιγμα και έναν ισχυρό partner στην ελληνική αγορά. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η υπό κινεζικό έλεγχο πορτογαλική EDPR, η Masdar Taaleri (Άμπου Ντάμπι, Φινλανδία) ενώ παράλληλα συζητήσεις γίνονται για το ενδεχόμενο συνεργασιών με ελληνικούς ομίλους για έργα εντός της χώρας. 

Ωστόσο η εταιρεία που διαθέτει 150 MW έργων σε λειτουργία και ακόμη 100 MW υπό κατασκευή ετοιμάζει ένα μπαράζ νέων έργων που θα δημοπρατηθούν μέχρι τον Μάιο και αναμένεται να εκτινάξουν το μερίδιό της. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με πληροφορίες, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες ετοιμάζει να δημοπρατήσει τα δύο μεγάλα φωτοβολταϊκά στην Κοζάνη ισχύος 230 MW και στη Μεγαλόπολη ισχύος 50 MW, προσθέτοντας στο υπό κατασκευή pipeline της συνολικά 280 MW. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι μέχρι το τέλος του έτους η εταιρεία θα ξεπεράσει 530 MW έργων σε λειτουργία, υπό κατασκευή και ώριμων για κατασκευή.

Mytilineos

Παράλληλα με τις δραστηριότητες των ΒΟΤ έργων που προορίζονται για πώληση από τη ΜΕΤΚΑ EGN, η Mytilineos συνεχίζει το επενδυτικό της πρόγραμμα ανάπτυξης και λειτουργίας έργων ΑΠΕ της Protergia, η οποία έχει σε λειτουργία 194 MW αιολικών, 11,5 MW φωτοβολταϊκών και 6 MW μικρών υδροηλεκτρικών. Παράλληλα, σε κατασκευή βρίσκονται ακόμη 54 MW ενώ το συνολικό pipeline των έργων σε ανάπτυξη φτάνει τα 636 ΜW.

Ελλάκτωρ

Ο όμιλος με ένα χαρτοφυλάκιο έργων 295,5 MWσε λειτουργία κατασκευάζει έργα 200 MW σε ώριμο στάδιο και ακόμη 88,2 MW σε αρχικό στάδιο. Μεταξύ των έργων που προωθούνται ξεχωρίζουν τα δύο πάρκα ισχύος 86 MW στη Στερεά Ελλάδα και αναμένεται μέχρι το τέλος του 2020 να έχει φτάσει τα 579 MW σε εγκατεστημένη ισχύ.

Τα βήματα απλοποίησης που υπόσχεται το ΥΠΕΝ

Εντός των επόμενων ημερών θα τεθεί σε διαβούλευση το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Ενέργειας με το οποίο θα καταργείται η υποχρέωση έκδοση άδειας παραγωγής για έργα ΑΠΕ και θα αντικαθίσταται από μια απλή γνωστοποίηση στο ειδικό μητρώο που θα δημιουργηθεί. Σήμερα η έκδοση της παραγωγής διαρκεί χρονικά περί τα 2 έτη και σε πρώτη φάση η βεβαίωση καταχώρισης στο πληροφοριακό σύστημα θα εκδίδεται σε 3 έως 4 μήνες, με στόχο ο χρόνος να περιοριστεί στον 1 μήνα. 

Στη συνέχεια ο επενδυτής θα καταβάλει το προβλεπόμενο αντίτιμο και θα λαμβάνει τη βεβαίωση με την οποία και θα κλειδώνει η θέση του έργου. Ωστόσο θα ισχύουν συγκεκριμένες ρητές προθεσμίες για τα επόμενα στάδια της αδειοδοτικής διαδικασίας, που εφόσον ο επενδυτής δεν ανταποκριθεί τότε θα χάνει το πολύγωνο του έργου του. Στόχος των περιορισμών αυτών είναι να περιοριστεί το φαινόμενο του εμπορίου αδειών.

Η δεύτερη μεγάλη νομοθετική παρέμβαση θα αφορά την περιβαλλοντική αδειοδότηση, η οποία θα ακολουθήσει και αναμένεται να έχει ψηφιστεί μέχρι το καλοκαίρι. Συγκεκριμένα, το ΥΠΕΝ έχει δεσμευτεί με το πακέτο των αδειοδοτικών μεταρρυθμίσεων ο χρόνος έκδοσης των αναγκαίων αποφάσεων να μειωθεί, όπως προβλέπει και η νέα οδηγία της Ε.Ε., στα 2 χρόνια, από τα 10 έως και τα 14 χρόνια που διαρκούσε, κυρίως για τα μεγάλα έργα.

Ο κίνδυνος της υπερθέρμανσης

Την ίδια στιγμή, πάντως, που καταγράφεται έντονη κινητικότητα από μεγάλους εγχώριους και ξένους επενδυτές, παράγοντες της αγοράς με τους οποίους συνομίλησε το "Κ" επισημαίνουν τον κίνδυνο να υπάρξει μια απότομη υπερθέρμανση της αγοράς, με απρόβλεπτες επιπτώσεις που ενδεχομένως να απειλήσουν ακόμη και την επίτευξη των στόχων για το 2020. Άλλωστε είναι ακόμη νωπές για την αγορά οι δυσάρεστες μνήμες και τα τεράστια προβλήματα που δημιουργήθηκαν την περίοδο 2012-2014 στην αγορά των φωτοβολταϊκών, με την απότομη έκρηξη που οδήγησε στο περίφημο New Deal και την αναστολή της εγκατάστασης νέων σταθμών φωτοβολταϊκών για την επόμενη πενταετία, ενώ παράλληλα απειλήθηκε σοβαρά η βιωσιμότητα και οι προοπτικές όλου του κλάδου των ΑΠΕ στη χώρα. 

Πηγές της αγοράς επισημαίνουν την ανάγκη η ανάπτυξη των νέων έργων να γίνει με σωστό προγραμματισμό και ελεγχόμενα. Η ανησυχία εντάθηκε ακόμη περισσότερο, όταν τον περασμένο Δεκέμβριο (μετά τις ανακοινώσεις του ΕΣΕΚ αλλά πριν από την αλλαγή του καθεστώτος αδειοδότησης) κατατέθηκαν νέες αιτήσεις για χορήγηση Άδειας Παραγωγής για ισχύ 15 GW, δηλαδή υπερδιπλάσια των αναγκών για νέα έργα μέχρι το 2030. 

"Ο πληθωρισμός Αδειών/Βεβαιώσεων, που όμως συνεχίζουν να αποτελούν διοικητικές πράξεις εκτελεστού χαρακτήρα, μπορεί να δημιουργήσει ισχυρότατες πιέσεις, τόσο στην εναπομένουσα  περιβαλλοντική φέρουσα ικανότητα ανά περιοχή, όσο και στο συμπιεζόμενο προς κορεσμό ηλεκτρικό δίκτυο, αλλά –και το σημαντικότερο– στην αποδοχή από τις τοπικές κοινωνίες ενός τεραστίου πλήθους (εν δυνάμει) έργων στις περιοχές τους" αναφέρουν πηγές της αγοράς, που επισημαίνουν ότι τα πρώτα, έντονα αρνητικά, σημεία στις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, τα εισπράττουν ήδη δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς και πολιτικά πρόσωπα, σε διάφορες εκδηλώσεις και συναντήσεις ανά την επικράτεια.

"Είναι απαραίτητη η θωράκιση του νέου πλαισίου μέσα από την έγκαιρη θέσπιση ορισμένων προνοιών/ασφαλιστικών δικλίδων, που δεν θα επιτρέπουν σε φορείς που δεν διαθέτουν την αναγκαία δέσμευση και βούληση, να εκμεταλλευτούν το νέο απλοποιημένο περιβάλλον εις βάρος της πραγματικής υλοποίησης έργων. Οι πρόνοιες αυτές, χωρίς να αλλοιώνουν τη φιλοσοφία και τις βασικές παραμέτρους του νέου αδειοδοτικού πλαισίου του ΥΠΕΝ, θα βοηθήσουν στο "ξεκαθάρισμα" σοβαρών και ευκαιριακών επενδυτών, και θα αμβλύνουν το πρόβλημα του επερχόμενου υπερπληθωρισμού αδειών" τονίζουν πηγές της αγοράς. Υπογραμμίζεται ότι και η κυβέρνηση θεωρεί ότι θα πρέπει να υπάρχουν τέτοιες δικλίδες, οι οποίες και αναμένεται να αποτυπωθούν στο νέο αδειοδοτικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ.

Πηγή:energypress.gr