ΒΙΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΗ

Οι εφαρμογές για την παραγωγή ενέργειας κατά τη διάρκεια της ιστορίας του ανθρώπου είναι πολλές με την αρχή να έχει γίνει πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια οπότε και με την κάυση του ξύλου παραγόταν θερμότητα για θέρμανση των πρώτων κατοικιών ή για την ετοιμασία φαγητού. Με την εξέλιξη του ανθρωπίνου είδους και των τεχνολογιών η βιομάζα έφτασε σήμερα να χρησιμοποιείται πέρα απο την θέρμανση κατοικιών και κάθε είδους χώρου, για την ηλεκτροπαραγωγή, για κίνηση οχημάτων και πλήθος άλλων εφαρμογών που τελικά δεν επιβαρύνουν το περιβάλλον.
Αρχίζοντας από τα πλεονεκτήματα της βιομάζας σε περιβαλλοντικό επίπεδο σε σχέση με τα ορυκτά καύσιμα μπορούμε να πούμε ότι η βιομάζα:

• Είναι μια μορφή ανανεώσιμης ενέργειας και συνεπώς ανεξάντλητη, καθαρή και δωρεάν (παρέχεται από τη φύση).
• Παράγεται σε κάθε γωνιά του πλανήτη ενώ ενώ τα ορυκτά καύσιμα παράγονται μόνον σε λίγες χώρες και η διαθεσιμότητά τους εξαρτάται από διεθνείς πολιτικές και οικονομικές συνθήκες.
• Η χρήση της είναι σύμφωνη με τις σύγχρονες επιταγές για βιοκλιματικά, ενεργειακά αποδοτικά κτίρια.

Σήμερα πολλά είδη καλλιεργιών έχουν αναπτυχθεί για την παραγωγή βιομάζας με τα σημαντικότερα απο αυτά να είναι ο ευκάλυπτος, η ψευδακακία, ο μίσχανθος και η αγριαγκινάρα ενώ χρησιμοποιούνται και πολλά υπολείμματα όπως τσόφλια και υπολείμματα της βιομηχανίας ξύλου. Για τη βελτίωση των ιδιοτήτων της βιομάζας αυξάνεται η πυκνότητα των παραγώγων της (pellets) με αποτέλεσμα την ενεργειακή τους αναβάθμιση και χρήση τους για παραγωγή θερμότητας, ηλεκτρικής ενέργειας κ.α.

Παράγωγο της βιομάζας είναι και τα pellets ξύλου (wood pellets) που παράγονται απο υπολείμματα της βιομηχανίας ξύλου (πριονίδια και ρινίσματα). Τα pellets ξύλου καταλαμβάνουν μικρό όγκο σε σχέση με τις υπόλοιπες μορφές βιομάζας και αρα έχουν μεγάλη θερμιδική αξία ανά μονάδα όγκου ενώ περιέχουν μικρά ποσά υγρασίας, μικρότερα συνήθως απο 10% ενώ έχουν και μηδενική περιεκτικότητα σε οξυγόνο. Συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση κα με τις υπόλοιπες μορφές βιομάζας είναι οτι ακολουθούν συνήθως συγκεκριμένες υψηλότατες προδιαγραφές.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι ο λέβητας με pellets αποδίδει το 90% της ενέργειας, που περιέχεται στο ξύλο για θέρμανση. Ο λέβητας με ξύλα αποδίδει το 50% και το τζάκι με ξύλα μόνο 10%.
Σύμφωνα με τις προδιαγραφές που ακολουθούνται σε όλη την Ευρώπη η αναλογία θερμογόνου δυνάμεως σε σχέση με το πετρέλαιο είναι 2kg pellets = 1lt πετρελαίου.

Περιβαλλοντικά για την παραγωγή των pellets ξύλου:

• Δεν απαιτείται να κοπούν δέντρα αφού παρασκευάζονται από τα κατάλοιπα της βιομηχανίας ξύλου και από υπολείμματα υλοτομικών διαδικασιών.
• Για την παραγωγή τους δεν χρησιμοποιούνται χημικά πρόσθετα.
• Τα υπολείμματα στάχτης είναι χαμηλότατα οταν τηρούνται συγκεκριμένες  προδιαγραφές.
• Η καύση των pellets ξύλου βοηθά ουσιαστικά στην μείωση των αποβλήτων ξύλου είτε αυτά προέρχονται από τη βιομηχανία επίπλων, είτε απο τις υλοτομικές διαδικασίες.
• Δεν απαιτείται μεταφορά τους απο μεγάλες χώρες – παραγωγούς σε μικρότερες – καταναλωτές αφού παράγονται τοπικά.

Οι διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις για εξοικονόμηση ενέργειας και μείωσης του κόστους λειτουργίας έχουν οδηγήσει στην αυξανόμενη ζήτηση για χρήση συστημάτων με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε τομείς όπως:
- Κατοικίες μόνιμες, εξοχικά αλλά και συγκροτήματα κατοικιών
- Ξενοδοχεία
- Θερμοκήπια
- Εμπορικά Κέντρα, καταστήματα αλλά και κάθε είδους επιχειρήσεις.

Με την αύξηση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης να βρίσκεται προ των πυλών, είναι επιτακτική ανάγκη πλέον, να βρεθούν εναλλακτικοί τρόποι θέρμανσης που να συνδυάζουν το χαμηλό αρχικό κόστος εγκατάστασης συγχρόνως με το χαμηλό κόστος λειτουργίας.

Τη δεκαετία που διανύουμε σε ολόκληρο τον κόσμο παρατηρείται ραγδαία αύξηση των συστημάτων pellets σε όλων των ειδών τις εφαρμογές. Η.Π.Α, Αυστρία, Γερμανία, Σουηδία, Πολωνία, Ιταλία και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες αποτελούν ηγέτες σε χρήση συστημάτων καύσης pellets ξύλου για τη θέρμανση ενώ σε πολλές από αυτές οι πωλήσεις ξεπερνούν αυτές των συστημάτων πετρελαίου ή φυσικού αερίου. Πολύ σημαντικό παράδειγμα αποτελεί η Ιταλία όπου τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση 30% στις πωλήσεις συστημάτων pellets ξύλου ετησίως.

Το ερώτημα όμως που γεννάται είναι κατα πόσο είναι συμφέρουσα η εγκατάσταση ενός τέτοιου συστήματος θέρμανσης;
Για την απάντηση στο έρωτημα αυτό έχει αξία να δούμε το παρακάτω παράδειγμα μετατοπίζοντας χρονικά την εφαρμογή στο 2011:

Αν για τη θέρμανση μιας κατοικίας απαιτούνταν 3000lt πετρελαίου θέρμανσης/έτος τότε με τα pellets θα απαιτούνταν 6000kg/έτος. Με τo κόστος του πετρελαίου θέρμανσης απο το 2011 να ανέρχεται στο 1,2€/lt και των pellets στα 0,30€/kg, το ετήσιο κόστος θέρμανσης με πετρέλαιο θα είναι 3600€ ενώ με τα pellets 1800€, συνεπώς μειωμένο κατά 50%. Με την διαφορά στο κόστος εγκατάστασης και εξοπλισμού να είναι περίπου 2500€ γίνεται φανερό οτι η απόσβεση γίνεται σε 2 χρόνια περίπου.

Τα πλεονεκτήματα όμως εν γένει των συστημάτων θέρμανσης με pellets είναι:

• Φθηνός εξοπλισμός σε σχέση με την εξοικονόμηση που προσφέρουν.
• Εύκολη εγκατάσταση όπως ένας καυστήρας – λέβητας πετρελαίου. Εύκολος χειρισμός.
• Ευκολη προμήθεια καυσίμου αφού πλέον οι μονάδες στην Ελλάδα μπορούν να καλύψουν 300.000 τόνους ετησίως με αυξητικό ρυθμό παραγωγής.
• Ακριβέστατη ρύθμιση της καύσης.
• Υψηλότατοι βαθμοί απόδοσης που φθάνουν το 95%.
• Τα pellets δεν αποτελούν παράγωγο του πετρελαίου και άρα η τιμή τους δεν επηρεάζεται από την αυξητική τάση που παρουσιάζει το πετρέλαιο.
• ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗ ΕΩΣ 50% !!!!
• Σταδιακή απεξάρτηση από την ενεργειακή ομηρεία των ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο).

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός οτι πλεον υπάρχει δυνατότητα αλλαγής ενός παλαιού καυστήρα πετρελαίου με ένα νέο καυστήρα pellets διατηρώντας το λέβητα πετρελαίου από την υπάρχουσα εγκατάσταση μειώνοντας ακόμη περισσότερο το αρχικό κόστος εγκατάστασης, με αποτέλεσμα η απόσβεση πλέον να είναι άμεση και με τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν τα pellets να διατηρούνται σχεδόν στο ακέραιο.

Τα συστήματα βιομάζας πλέον έχουν τη δυνατότητα καύσης πέραν των pellets και άλλων καύσιμων υλικών όπως ο πυρήνας ελιάς, κομμάτια ξύλου, υπολείμματα βιομηχανίας ξύλου, τσόφλια κ.α.
 
Συχνά στα συστήματα βιομάζας παρουσιαζόταν ως μειονέκτημα η μεγάλη συντήρηση που απαιτούνταν για τον καθαρισμό τους, όμως με την πάροδο των ετών και την πρόοδο της τεχνολογίας τα προβλήματα παλαιότερων μηχανημάτων έχουν ξεπεραστεί με τα σύγχρονα να προσφέρουν πλήθος αυτοματισμών και συστημάτων καθαρισμού, καθιστώντας τη συγκεκριμένη τεχνολογία φιλική απέναντι στον χρήστη.

Όλοι μας τελικά πρέπει να σκεφτούμε μήπως στην πραγματικότητα υπάρχουν άλλες μέθοδοι θέρμανσης εναλλακτικές της χρήσης πετρελαίου, αφενός φιλικότερες προς το περιβάλλον και αφετέρου σε πιο προσιτή τιμή;

Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι αφού πρόκειται για εγχώριο παραγόμενο προϊόν με ότι αυτό συνεπάγεται για τη δημιουργία μόνιμων θέσεων εργασίας τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο, μήπως η βιομάζα μπορεί να αποτελέσει μοχλό της καθημερινά αναφερόμενης «ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ» και όχι να αποθαρρύνεται η χρήση της είτε από έλλειψη ενημέρωσης είτε από απουσία προωθητικών ενεργειών και παροχής κινήτρων για την αξιοποίηση τέτοιων συστημάτων από πλευράς Πολιτείας;

Σακελλαρίου Γεώργιος