Χτίζοντας ενεργειακές κοινότητες στην Ελλάδα

Ο οδηγός «Χτίζοντας Ενεργειακές Κοινότητες στην Ελλάδα» από το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ δημοσιεύεται σε μία περίοδο αποδοχής και ανάπτυξης της κοινοτικής ενέργειας στην Ελλάδα, γεγονός που συνδέεται με τη θέσπιση του Νόμου 4513 τον Ιανουάριο του 2018.

Το νέο θεσμικό πλαίσιο επιδιώκει τη σύζευξη Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας (ΚΑΛΟ) και ενεργειακού τομέα και εισάγει έναν νέο τύπο αστικού συνεταιρισμού αποκλειστικού σκοπού, την Ενεργειακή Κοινότητα (ΕΚΟΙΝ).

Οι ΕΚΟΙΝ αποτελούν σημαντικό εργαλείο για την επίτευξη της δίκαιης ενεργειακής μετάβασης στην χώρα, αφού οι ανανεώσιμες πηγές και η εξοικονόμηση ενέργειας προσφέρουν και προαπαιτούν, για την ορθή εκμετάλλευσή τους, τη γεωγραφική διασπορά των επενδύσεων και την συμμετοχή των πολλών σε αυτές.

Οι ΕΚΟΙΝ βρίσκονται αντιμέτωπες με πολλαπλές προκλήσεις. Από τη μια, ως πολυπρόσωπα συνεταιριστικά σχήματα που εμπίπτουν στην Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία, καλούνται να ξεπεράσουν μια σειρά από δυσκολίες, με κυριότερες την πολυπλοκότητα του θεσμικού πλαισίου για την ΚΑΛΟ, την έλλειψη κατάλληλης τεχνογνωσίας κι ενημέρωσης γύρω από ασφαλιστικά, λογιστικά και φορολογικά ζητήματα, τόσο ανάμεσα σε φορείς της αγοράς, όσο και σε επίπεδο κρατικών υπηρεσιών και, τέλος, την αρνητική παρακαταθήκη που άφησε το συνεταιριστικό κίνημα στην Ελλάδα.

Από την άλλη, οι ΕΚΟΙΝ καλούνται να δραστηριοποιηθούν και να καταστούν βιώσιμες μέσα σε ένα άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον, την αγορά της ενέργειας, το οποίο βρίσκεται ούτως ή άλλως σε φάση μετασχηματισμού. Εντούτοις, τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκών πολιτικών, όσο και εθνικών, οι βάσεις έχουν τεθεί κι ο ρόλος των πολιτών στο μέλλον της ενέργειας είναι αδιαμφισβήτητα κομβικός.

Συνεπώς, οι ΕΚΟΙΝ, ως συνεταιρισμοί, επιφορτίζονται βάσει των αρχών τους, με το έργο της εκπαίδευσης των μελών τους ώστε να είναι σε θέση να αναλάβουν πολλαπλούς ρόλους, όπως του παραγωγού-καταναλωτή, του προμηθευτή, του συνιδιοκτήτη.

Ο οδηγός αυτός φιλοδοξεί να αποσαφηνίσει το πλαίσιο λειτουργίας των ΕΚΟΙΝ, τον ρόλο τους σε μια δίκαιη ενεργειακή μετάβαση και να παρέχει τόσο θεωρητικές όσο και πρακτικές πληροφορίες για την ανάπτυξή τους.

Συγκεκριμένα:

• Στο κεφάλαιο 1, παρουσιάζεται το θεσμικό πλαίσιο σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, αναφορικά με την ενέργεια και το κλίμα.
• Στο κεφάλαιο 2, αποσαφηνίζονται βασικές έννοιες γύρω από την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία, κάνοντας ειδική αναφορά στον Ν 4430/2016 σε σχέση με τις ΕΚΟΙΝ.
• Στο κεφάλαιο 3, παρουσιάζονται βασικά σημεία του Ν 4513/2018 για τις ΕΚΟΙΝ.
• Στο κεφάλαιο 4, παρέχονται χρήσιμες πληροφορίες γύρω από βασικά σημεία και δυνητικά βήματα που κρίνουμε θεμιτό να απασχολήσουν τα μέλη μια ΕΚΟΙΝ από την αρχή καθώς έχει αποδειχτεί πως συμβάλλουν θετικά στην ωρίμανση της αρχικής ιδέας και στη μετέπειτα βιωσιμότητα του εγχειρήματος (συγκρότηση ιδρυτικής ομάδας, αλληλεπίδραση με άλλες ομάδες ενδιαφέροντος, διαμόρφωση κοινού οράματος, επιλογή δραστηριότητας, οργάνωση και λειτουργία, πλάνο επιχειρηματικής ανάπτυξης).
• Στο κεφάλαιο 5, παρουσιάζονται ενδιαφέροντα παραδείγματα ενεργειακών συνεταιρισμών από την Ευρώπη.
• Στα παραρτήματα, παρέχονται αναλυτικότερες και πιο εξειδικευμένες πληροφορίες καθώς και χρήσιμα εργαλεία για την περαιτέρω υποστήριξη των ΕΚΟΙΝ.

Ο οδηγός εστιάζει σε μια συγκεκριμένη νομική μορφή, αυτή της Ενεργειακής Κοινότητας, και δεν εξετάζει συγκριτικά άλλες νομικές μορφές. Παρέχει όμως πληροφορίες που αφορούν οποιαδήποτε κοινωνική επιχείρηση επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί στον τομέα της ενέργειας και, ως εκ τούτου, μπορεί να φανεί χρήσιμος, ακόμα και αν στην πορεία μια άλλη νομική μορφή κριθεί πιο δόκιμη για την υλοποίηση της αρχικής ιδέας.

Επίσης, παρόλο που οι επιμέρους ενότητες αποτυπώνουν διακριτά βήματα για τη δημιουργία μιας ΕΚΟΙΝ, αυτά δεν χρειάζεται να ακολουθηθούν αυστηρά με όρους χρονικής ακολουθίας. Αυτό που έχει σημασία είναι η προετοιμασία των εμπλεκομένων ως προς κάθε βήμα.

Τέλος, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως ο οδηγός δεν μπορεί να υποκαταστήσει την ανάγκη αναζήτησης εξειδικευμένης τεχνικής ή νομικής συνδρομής, αλλά και λογιστικής υποστήριξης για κάθε ΕΚΟΙΝ με δεδομένα, αφενός το μεγάλο εύρος και τη διαφορετικότητα των εμπλεκόμενων φορέων/ομάδων σε κάθε εγχείρημα, κι αφετέρου το γεγονός πως το θεσμικό πλαίσιο είναι αρκετά πρόσφατο κι η εφαρμογή του βρίσκεται σε αρχικό στάδιο.

Κατεβάστε το πλήρες κείμενο του οδηγού από εδώ

Πηγή:profilnet.gr