ΑΠΕ και Αποθήκευση, μια άλλη ματιά

Παρακολουθώντας τις εισηγήσεις των ομιλητών του συνεδρίου αντιλήφθηκα ότι υπήρχαν σημεία που δεν καλύφθηκαν επαρκώς από τους ομιλητές, όπως η δυναμική μείωσης του κόστους των συστημάτων συσσωρευτών, η ύπαρξη σημαντικής ελληνικής βιομηχανίας συσσωρευτών και ένταξη των συστημάτων αποθήκευσης συσσωρευτών στα δίκτυα διανομής. 

Σχετικά με το κόστος των συστημάτων συσσωρευτών που παρά την συνεχιζόμενη μείωση των τιμών έχουν εκτός άλλων και το πλεονέκτημα για σχεδιασμό και εγκατάσταση συστημάτων εκατοντάδων MWh που διαρκεί μερικούς μήνες, μηδαμινές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, την δυνατότητα να εφαρμοστούν χωρίς περιορισμούς όσον αφορά το ανάγλυφο της περιοχής. Από την άλλη πλευρά τα συστήματα αντλησιοταμίευσης ενώ χρειάζονται 5 με 10 χρόνια για να υλοποιηθούν θα είναι εξίσου σημαντικά για την ανάπτυξη της ικανότητας αποθήκευσης στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια, κάνοντας κατ’αρχήν χρήση των μεγάλων υδροηλεκτρικών και ταμιευτήρων της ΔΕΗ και εν συνεχεία των ταμιευτήρων της ΕΥΔΑΠ. Η μείωση του χρόνου ανάπτυξης και κατασκευής των συστημάτων αντλησιοταμίευσης είναι κρίσιμη και πρέπει να μειωθεί κάτω από τα 5 χρόνια για να έχουν συμμετοχή μέχρι το 2030. Εν τω μεταξύ οι εφαρμογές συστημάτων συσσωρευτών μπορούν να εξετάζονται σαν μια εναλλακτική και γρήγορη λύση η οποία διαθέτει και άλλα χαρακτηριστικά όπως η γρήγορη εφαρμογή, η γρήγορη απόκριση σε δυναμικές διακυμάνσεις φορτίου ή/και παραγωγής ΑΠΕ και μπορεί να λειτουργήσει και συμπληρωματικά με την ανλησιοταμίευση.

Η συνεχής μείωση των τιμών των συσσωρευτών τεχνολογίας ιόντων Λιθίου, λόγω της σημαντικής κλίμακας παραγωγής για την ηλεκτροκίνηση, αποτελεί μια ευκαιρία για τα σταθερά συστήματα αποθήκευσης σε νησιά ή και στα διασυνδεδεμένα συστήματα καθώς έχουν σημαντικά πλεονεκτήματα όσον αφορά τον χρόνο ανάπτυξης και κατασκευής, που είναι συνήθως μερικοί μήνες, ενώ ο χρόνος απόκρισης τους σε μεταβατικά φαινόμενα είναι της τάξης των milliseconds δίνοντάς τους την δυνατότητα να παρέχουν εικονική αδράνεια (αδράνεια όπως οι θερμικές μηχανές) και σταθερότητα λειτουργίας στο ηλεκτρικό σύστημα.

Τον Δεκέμβριο του 2018, η BloombergNEF δημοσίευσε τα αποτελέσματα της ένατης έρευνας για τις τιμές μπαταρίας Λιθίου. Η μέση τιμή της μπαταρίας, σταθμισμένη ως προς τους όγκους πωλήσεων, μειώθηκε κατά 85% από το 2010 μέχρι το 2018, φθάνοντας κατά μέσο όρο τα $ 176 / kWh. Από τις παρατηρούμενες ιστορικές τιμές και όγκους πωλήσεων προκύπτει το ποσοστό της  καμπύλη εκμάθησης που είναι περίπου 18%. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε διπλασιασμό του σωρευτικού όγκου πωλήσεων παρατηρείται μείωση της τιμής κατά 18%.

Επίσης μεγάλη εντύπωση μου έκανε η αναφορά στελέχους της αγοράς ενέργειας ότι οι συσσωρευτές θα έρχονται από το εξωτερικό και συνεπώς η προστιθεμένη αξία αυτών των συστημάτων θα είναι χαμηλή για την ελληνική οικονομία.

Μας διαφεύγει ίσως το γεγονός ότι ελληνική εταιρία του Ομίλου Olympia, SUNLIGHT, δραστηριοποιείται με μεγάλη επιτυχία εδώ και χρόνια στην παραγωγή και ανακύκλωση μπαταριών μολύβδου αλλά και την παραγωγή εξειδικευμένων μπαταριών άλλων τεχνολογιών, ενώ τελευταία ανακοίνωσε ότι οι μπαταρίες Λιθίου θα συμπληρώσουν τα συστήματα αποθήκευσης τεχνολογίας μολύβδου που διαθέτει η Sunlight και τα οποία χρησιμοποιούνται ήδη ευρέως σε μονάδες ΑΠΕ off-grid από το Άγιο Όρος και την Αγγλία, μέχρι την Αφρική. Με δεδομένη την μεγάλη ανάπτυξη της τεχνολογίας λιθίου στις διεθνείς αγορές, η εταιρεία ολοκλήρωσε την κατασκευή μονάδας συναρμολόγησης μπαταριών λιθίου, στο εργοστάσιο της Ξάνθης, συνολικής δυναμικότητας 10 χιλιάδων μπαταριών ετησίως. Όπως έχει επίσης ανακοινώσει τον τελευταίο χρόνο η SUNLIGHT προχωρά με μεγάλο δυναμισμό την ανάπτυξή της παγκοσμίως και σύντομα θα παρουσιάσει αντίστοιχα προϊόντα τεχνολογίας λιθίου για μεγάλες και πολύ μεγάλες εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας.

Ένα άλλο σημείο που θα ήθελα να θίξω είναι ότι ενώ αναφέρθηκε σωστά ότι για να βοηθηθεί η ανάπτυξη των ΑΠΕ θα πρέπει να εξεταστεί από τον ΔΕΔΔΗΕ η άρση του κορεσμού των δικτύων μέσω επαύξησης των υποσταθμών και νέων γραμμών αλλά δεν αναφέρθηκε ότι κάποιες από αυτές τις επεμβάσεις θα μπορούσαν ίσως να εξυπηρετηθούν με συστήματα αποθήκευσης μπαταριών με χαμηλότερο κόστος. Συνεπώς στις μελέτες του ΔΕΔΔΗΕ θα πρέπει να εξετάζεται και αυτή η ενδεχόμενη λύση. 

Τέλος παρουσιάζω μια εκτίμηση του αρχικού κόστους επένδυσης για 20 χρόνια αντίστοιχου συστήματος μπαταρίας Λιθίου, η οποία θα προσφέρει τις ίδιες υπηρεσίες με το σταθμό αντλησιοταμίευσης στην Αμφιλοχία. Το σύστημα αποθήκευσης θα αποτελείται από αμφίδρομους ηλεκτρονικούς μετατροπείς 680 MW και μπαταρίες Λιθίου για 6 ώρες παραγωγή (έγχυση στο δίκτυο)  ανά κύκλο, για 200 ημερήσιους κύκλους ανά έτος που θα αποδίδουν συνολικά 816 GWh/έτος όπως στην περίπτωση του Συστήματος Αντλησοταμίευσης Αμφιλοχίας. 

Αρα  ανά κύκλο φόρτισης/εκφόρτισης του συστήματος αποθήκευσης, η ενέργεια που πρέπει να αποδοθεί στο δίκτυο είναι 6hΧ680MW= 4080 MWh/κύκλο. Συνεπώς απαιτείται μπαταρία με ονομαστική χωρητικότητα  5000 MWh.

 Εκτίμηση κόστους συστήματος αποθήκευσης:

Μετατροπείς αμφίδρομοι 680 ΜW: 80 εκατ. Ευρω

Σύστημα μπαταριών Λιθίου 5000 MWh: 750 εκατ. Ευρω

Διασύνδεση συστήματος κλπ.: 50 εκατ. Ευρω

Σύνολο αρχικής επένδυσης :   880 εκατ. Ευρω για 20 χρόνια λειτουργία

 Για το σύστημα μπαταριών το κόστος ετήσιας λειτουργίας και συντήρησης ΛκΣ) είναι ιδιαίτερα χαμηλό (τάξης μεγέθους 0.1% του κόστους επένδυσης) ενώ το «μεταβλητό κόστος» θα αποτελείται από το κόστος της ενέργειας που χρειάζεται για να φορτιστούν και την πίστωση των υπηρεσιών που θα προσφέρουν. Το «μεταβλητό κόστος» αναμένεται να είναι θετικό για το σύστημα.

Η σύγκριση μεταξύ αντλησιοταμίευσης και μπαταριών τελικά θα πρέπει να γίνεται ανά kWh που αποδίδεται στο δίκτυο σε σχέση με το αρχικό κόστος, μεταβλητό και ΛκΣ «κόστος», της κάθε μονάδας, για 20 χρόνια ή παραπάνω εφόσον αφορά αντλησιοταμίευση με χρόνο ζωής  πάνω από 40 χρόνια.

- Στάθης Τσελεπής, πρώην προϊστάμενος του Τμήματος Φ/Β συστημάτων και Διεσπαρμένης παραγωγής, ΚΑΠΕ

Πηγή:energypress.gr